z dnia 26 września 1997 r.
§ 1. 1.
Rozporządzenie określa ogólnie obowiązujące przepisy bezpieczeństwa i
higieny pracy w zakładach pracy, w szczególności dotyczące: 1) obiektów budowlanych, pomieszczeń pracy i terenu zakładów pracy;
2) procesów pracy;
3) pomieszczeń i urządzeń higienicznosanitarnych.
2. Przepisy rozporządzenia nie dotyczą środków transportu kolejowego, lotniczego, morskiego i wodnego śródlądowego.
§ 2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:
1) "osłonie"
- rozumie się przez to element lub zestaw elementów konstrukcyjnych
służący do ochrony człowieka przed niebezpiecznymi lub uciążliwymi
wpływami pracujących części, mechanizmów i układów roboczych maszyny lub
innego urządzenia technicznego;
2) "pomieszczeniach
higienicznosanitarnych" - rozumie się przez to szatnie, umywalnie,
pomieszczenia z natryskami, ustępy, palarnie, jadalnie, z wyjątkiem
stołówek, pomieszczenia do ogrzewania się pracowników oraz pomieszczenia
do prania, odkażania, suszenia i odpylania odzieży roboczej lub
ochronnej;
3) "pomieszczeniu
pracy" - rozumie się przez to pomieszczenie przeznaczone na pobyt
pracowników, w którym wykonywana jest praca. Nie uważa się za
przeznaczone na pobyt pracowników pomieszczeń, w których:
a) łączny
czas przebywania tych samych pracowników w ciągu jednej zmiany roboczej
jest krótszy niż 2 godziny, a wykonywane czynności mają charakter
dorywczy bądź praca polega na krótkotrwałym przebywaniu związanym z
dozorem albo konserwacją urządzeń lub utrzymaniem czystości i porządku,
b) mają
miejsce procesy technologiczne niepozwalające na zapewnienie
odpowiednich warunków przebywania pracowników w celu ich obsługi, bez
zastosowania środków ochrony indywidualnej i zachowania specjalnego
reżimu organizacji pracy,
c) jest prowadzona hodowla roślin lub zwierząt, niezależnie od czasu przebywania w nich pracowników zajmujących się obsługą;
4) "pomieszczeniu
stałej pracy" - rozumie się przez to pomieszczenie pracy, w którym
łączny czas przebywania tego samego pracownika w ciągu jednej doby
przekracza 4 godziny;
5) "pomieszczeniu
czasowej pracy" - rozumie się przez to pomieszczenie pracy, w którym
łączny czas przebywania tego samego pracownika w ciągu jednej doby trwa
od 2 do 4 godzin;
6) "przepisach
techniczno-budowlanych" - rozumie się przez to przepisy ustawy - Prawo
budowlane oraz aktów wykonawczych do tej ustawy;
7) "ryzyku
zawodowym" - rozumie się przez to prawdopodobieństwo wystąpienia
niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodujących
straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków
zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku
pracy lub sposobu wykonywania pracy;
7a) "terenie
zakładu pracy" - rozumie się przez to przestrzeń wraz z obiektami
budowlanymi, będącą w dyspozycji pracodawcy, w której pracodawca
organizuje miejsca pracy;
7b) "miejscu
pracy" - rozumie się przez to miejsce wyznaczone przez pracodawcę, do
którego pracownik ma dostęp w związku z wykonywaniem pracy;
8) "stanowisku
pracy" - rozumie się przez to przestrzeń pracy, wraz z wyposażeniem w
środki i przedmioty pracy, w której pracownik lub zespół pracowników
wykonuje pracę;
9) "środkach
ochrony indywidualnej" - rozumie się przez to wszelkie środki noszone
lub trzymane przez pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub
większą liczbą zagrożeń związanych z występowaniem niebezpiecznych lub
szkodliwych czynników w środowisku pracy, w tym również wszelkie
akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu. Do środków ochrony
indywidualnej nie zalicza się:
- zwykłej
odzieży roboczej i mundurów, które nie są specjalnie przeznaczone do
zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracownika,
- środków ochrony indywidualnej używanych przez wojsko, Policję i inne służby utrzymania porządku publicznego,
- wyposażenia stosowanego przez służby pierwszej pomocy i ratownicze,
- środków ochrony indywidualnej stosowanych na podstawie przepisów urn:act:du:2003:58:515Prawa o ruchu drogowym,
- wyposażenia sportowego,
- środków służących do samoobrony lub do odstraszania,
- przenośnych urządzeń do wykrywania oraz sygnalizowania zagrożeń i naruszania porządku publicznego;
10) "środkach
ochrony zbiorowej" - rozumie się przez to środki przeznaczone do
jednoczesnej ochrony grupy ludzi, w tym i pojedynczych osób, przed
niebezpiecznymi i szkodliwymi czynnikami występującymi pojedynczo lub
łącznie w środowisku pracy, będące rozwiązaniami technicznymi
stosowanymi w pomieszczeniach pracy, maszynach i innych urządzeniach;
11) "środowisku
pracy" - rozumie się przez to warunki środowiska materialnego
(określonego czynnikami fizycznymi, chemicznymi i biologicznymi), w
którym odbywa się proces pracy;
12) "urządzeniach
ochronnych" - rozumie się przez to osłony lub takie urządzenia, które
spełniają jedną lub więcej z niżej wymienionych funkcji:
– zapobiegają dostępowi do stref niebezpiecznych,
– powstrzymują ruchy elementów niebezpiecznych, zanim pracownik znajdzie się w strefie niebezpiecznej,
– nie pozwalają na włączenie ruchu elementów niebezpiecznych, jeśli pracownik znajduje się w strefie niebezpiecznej,
– zapobiegają naruszeniu normalnych warunków pracy maszyn i innych urządzeń technicznych,
– nie pozwalają na uaktywnienie innych czynników niebezpiecznych lub szkodliwych;
13) "zagrożeniu" - rozumie się przez to stan środowiska pracy mogący spowodować wypadek lub chorobę;
14) "punkcie
pierwszej pomocy" - rozumie się przez to - w zależności od wielkości
zakładu pracy, rodzaju prowadzonej działalności i związanych z nią
zagrożeń - pomieszczenie lub wyodrębnione miejsce o wystarczającej
powierzchni, umożliwiającej wniesienie noszy, wyposażone w niezbędny
sprzęt i inne środki do udzielania pierwszej pomocy;
15) "znaku
bezpieczeństwa" - rozumie się przez to znak utworzony przez kombinację
kształtu geometrycznego, barwy i symbolu graficznego lub obrazkowego
(piktogramu) albo tekstu, przekazujący określoną informację związaną z
bezpieczeństwem lub jego zagrożeniem;
16) "sygnałach
bezpieczeństwa" - rozumie się przez to sygnały świetlne i dźwiękowe,
komunikaty słowne lub sygnały ręczne, przekazujące informacje istotne
dla zachowania bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników;
17) "sygnale
świetlnym" - rozumie się przez to sygnał emitowany przez urządzenie
wykonane z przezroczystych lub półprzezroczystych materiałów,
podświetlonych od wewnątrz lub z tyłu, tak aby dawało to efekt świecącej
powierzchni;
18) "sygnale
dźwiękowym" - rozumie się przez to sygnał akustyczny (dźwiękowy)
emitowany przez urządzenie przeznaczone do tego celu, bez użycia głosu
ludzkiego i nieemitujące tego głosu, wskazujący na zaistnienie oraz - w
razie potrzeby - trwanie i zakończenie niebezpiecznej sytuacji;
19) "sygnale
ręcznym" - rozumie się przez to ustalony ruch lub układ rąk i dłoni,
służący do kierowania osobami wykonującymi czynności mogące stwarzać
zagrożenia dla bezpieczeństwa pracowników;
20) "komunikacie
słownym" - rozumie się przez to ustaloną, krótką i jednoznaczną,
informację słowną wypowiadaną przez człowieka lub emitowaną jako głos
ludzki, nakazującą określone postępowanie w celu zachowania
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników.
§ 3.
Budynki i inne obiekty budowlane, w których znajdują się pomieszczenia
pracy, powinny być zbudowane i utrzymywane zgodnie z wymaganiami
określonymi w przepisach techniczno-budowlanych.
§ 4. 1.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić na terenie zakładu pracy wykonane i
oznakowane, zgodnie z Polskimi Normami i właściwymi przepisami, drogi
komunikacyjne i transportowe, zwane dalej "drogami", drogi dla pieszych,
zwane dalej "przejściami", i dojazdy pożarowe oraz utrzymywać je w
stanie niestwarzającym zagrożeń dla użytkowników. Drogi i przejścia oraz
dojazdy pożarowe nie mogą prowadzić przez miejsca, w których występują
zagrożenia dla ich użytkowników.
2.
Drogi i przejścia powinny posiadać wymiary odpowiednie do liczby
potencjalnych użytkowników oraz rodzajów i wielkości stosowanych
urządzeń transportowych i przemieszczanych ładunków. Minimalne wymiary
dróg i przejść określają Polskie Normy.
3.
Nawierzchnia dróg, placów manewrowych, postojowych i składowych,
dojazdów pożarowych i przejść powinna być równa i twarda lub utwardzona
oraz posiadać nośność odpowiednią do obciążenia wynikającego ze
stosowanych środków transportowych oraz przemieszczanych i składowanych
materiałów.
4.
Drogi, przejścia oraz place manewrowe, postojowe i składowe powinny
posiadać urządzenia lub inne rozwiązania techniczne zapewniające
odprowadzanie wód opadowych.
§ 5. 1.
Na drogach transportowych i w magazynach nie powinny występować progi
ani stopnie. W przypadku zróżnicowania poziomów podłogi, różnice te
powinny być wyrównane pochylniami o nachyleniu dostosowanym do rodzaju
używanego środka transportu, ale nie większym niż 8 %.
2. Pochylnie powinny umożliwiać bezpieczne poruszanie się pracowników i dogodny transport ładunków.
§ 6. 1.
Miejsca w zakładzie pracy, w których występują zagrożenia dla
pracowników, powinny być oznakowane widocznymi barwami lub znakami
bezpieczeństwa zgodnie z wymaganiami określonymi w załączniku nr 1 do
rozporządzenia i w Polskich Normach.
2.
Jeżeli oznakowanie, o którym mowa w ust. 1, nie jest wystarczające dla
zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracownika, miejsca
niebezpieczne powinny być wyłączone z użytkowania poprzez ich
odpowiednie wygrodzenie lub w inny sposób.
3.
Otwory i zagłębienia powinny być zamknięte odpowiednimi pokrywami, a
jeżeli jest to niemożliwe - właściwie ogrodzone i oznakowane.
4.
Miejsca niebezpieczne na przejściach zagrażające potknięciem się,
upadkiem lub uderzeniem (np. stopnie) powinny być pomalowane barwami
bezpieczeństwa zgodnie z Polskimi Normami.
5.
Na drogach - w miejscach, w których możliwe jest niespodziewane
wtargnięcie pieszych, w szczególności przed bramami, drzwiami i
przejściami, należy ustawić barierki lub zastosować inne skuteczne
środki ochronne.
§ 7. 1. Dróg, przejść i dojazdów pożarowych nie wolno zastawiać materiałami, środkami transportu, sprzętem i innymi przedmiotami.
2. Na skrzyżowaniach dróg powinna być zapewniona dobra widoczność.
§ 8.
W tunelach przeznaczonych do stałej komunikacji nie powinny znajdować
się rurociągi służące do transportu substancji chemicznych toksycznych
lub żrących oraz substancji z innych względów niebezpiecznych. Wymóg ten
nie dotyczy przewodów służących do ogrzewania tunelu, jeżeli
temperatura czynnika grzewczego nie przekracza 95 °C.
§ 9. 1.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić drogi ewakuacyjne ze wszystkich
pomieszczeń obiektu budowlanego, w których mogą przebywać pracownicy,
umożliwiające szybkie wydostanie się pracowników na otwartą przestrzeń.
Drogi ewakuacyjne oraz dojścia do nich prowadzące nie mogą być
zastawiane.
2.
Wymagania dla dróg ewakuacyjnych i warunki ewakuacji określają przepisy
techniczno-budowlane i dotyczące ochrony przeciwpożarowej.
§ 10. 1.
We wszystkich miejscach na terenie zakładu pracy, w których mogą
przebywać pracownicy, pracodawca jest obowiązany zapewnić oświetlenie
elektryczne w porze nocnej lub jeżeli oświetlenie dzienne jest
niewystarczające. Wymagania dotyczące oświetlenia określają Polskie
Normy.
2.
Instalacje i urządzenia elektryczne powinny być tak wykonane i
eksploatowane, aby nie narażały pracowników na porażenie prądem
elektrycznym, przepięcia atmosferyczne, szkodliwe oddziaływanie pól
elektromagnetycznych oraz nie stanowiły zagrożenia pożarowego,
wybuchowego i nie powodowały innych szkodliwych skutków.
§ 11.
Zakład pracy powinien być wyposażony w urządzenia zapobiegające
zanieczyszczeniu lub skażeniu, w stopniu szkodliwym dla zdrowia
ludzkiego - powietrza, gruntu oraz wód - substancjami chemicznymi,
środkami promieniotwórczymi albo biologicznie zakaźnymi, w związku z
produkcją bądź inną działalnością zakładu pracy.
§ 12.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić ochronę obiektów budowlanych i
urządzeń technicznych przed gromadzeniem się ładunków i wyładowaniami
elektryczności statycznej - stwarzającymi zagrożenia w środowisku pracy.
§ 13. 1.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić dostateczną ilość wody zdatnej do
picia oraz do celów higienicznosanitarnych, gospodarczych i
przeciwpożarowych.
2.
Ilość wody do celów higienicznych przypadająca dziennie na każdego
pracownika jednocześnie zatrudnionego nie może być mniejsza niż:
1) 120
l - przy pracach w kontakcie z substancjami szkodliwymi, trującymi lub
zakaźnymi albo powodującymi silne zabrudzenie pyłami, w tym 90 l w
przypadku korzystania z natrysków;
2) 90
l - przy pracach brudzących, wykonywanych w wysokiej temperaturze lub
wymagających zapewnienia należytej higieny procesów technologicznych, w
tym 60 l w przypadku korzystania z natrysków;
3) 30 l - przy pracach niewymienionych w pkt 1 i 2.
3.
Niezależnie od ilości wody, określonej w ust. 2, należy zapewnić wodę
niezbędną do utrzymania czystości pomieszczeń i terenu zakładu pracy w
ilości co najmniej 1,5 l na dobę na każdy metr kwadratowy powierzchni
podłogi, wymagającej zmywania, oraz co najmniej 2,5 l na dobę na każdy
metr kwadratowy powierzchni terenu poza budynkami, wymagającej polewania
(tereny zielone, utwardzone ulice, place itp.).
§ 14.
Pracodawca jest obowiązany utrzymywać pomieszczenia pracy w czystości i
porządku oraz zapewnić ich okresowe remonty i konserwacje w celu
zachowania wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy.
§ 15. 1.
Pomieszczenia pracy i ich wyposażenie powinny zapewniać pracownikom
bezpieczne i higieniczne warunki pracy. W szczególności w
pomieszczeniach pracy należy zapewnić oświetlenie naturalne i sztuczne,
odpowiednią temperaturę, wymianę powietrza oraz zabezpieczenie przed
wilgocią, niekorzystnymi warunkami cieplnymi i nasłonecznieniem,
drganiami oraz innymi czynnikami szkodliwymi dla zdrowia i
uciążliwościami.
2.
W pomieszczeniach pracy, w których występują czynniki szkodliwe dla
zdrowia (wysoka temperatura, hałas, drgania, promieniowanie, gazy, pyły,
pary itp.) powinny być zastosowane rozwiązania techniczne
uniemożliwiające przedostawanie się tych czynników do innych pomieszczeń
pracy oraz do pomieszczeń higienicznosanitarnych.
3.
Ściany i sufity pomieszczeń pracy, w których wydzielają się substancje
szkodliwe dla zdrowia pracowników lub pyły niebezpieczne pod względem
wybuchowym, powinny mieć pokrycie ochronne, zabezpieczające przed
adsorpcją i gromadzeniem się pyłu oraz powinny być przystosowane do
łatwego czyszczenia lub zmywania.
4.
Jeżeli ze względu na rodzaj wykonywanych robót lub rodzaj stosowanych
urządzeń może zachodzić niebezpieczeństwo wybuchu, stropy, dachy i
ściany pomieszczeń pracy powinny być wykonane zgodnie z wymaganiami
bezpieczeństwa dla tego rodzaju robót lub znajdujących się tam urządzeń
oraz zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi.
§ 16. 1.
W pomieszczeniach oraz na drogach znajdujących się w obiektach
budowlanych podłogi powinny być stabilne, równe, nieśliskie, niepylące i
odporne na ścieranie oraz nacisk, a także łatwe do utrzymania w
czystości.
2.
W pomieszczeniach, w których mogą wystąpić mieszaniny wybuchowe palnych
par, pyłów lub gazów z powietrzem, powierzchnie podłóg powinny być
wykonane z materiału niepowodującego iskrzenia mechanicznego lub
wyładowań elektrostatycznych.
3.
Jeżeli podłoga jest wykonana z materiału będącego dobrym przewodnikiem
ciepła lub jeżeli przy wykonywaniu pracy występuje jej zamoczenie, w
przejściach oraz w miejscach do stania i siedzenia powinny znajdować się
podesty izolujące od zimna lub wilgoci albo powinny być stosowane inne
środki izolujące. Podesty powinny być stabilne, wytrzymałe na obciążenie
użytkowe, zabezpieczające przed poślizgiem i potknięciem oraz łatwe do
utrzymania w czystości.
§ 17.
W pomieszczeniach magazynowych i na drogach znajdujących się w
obiektach budowlanych powinny być umieszczone informacje o dopuszczalnym
obciążeniu stropów.
§ 18. 1.
Pomieszczenia stałej pracy nie powinny być lokalizowane poniżej poziomu
otaczającego terenu, z wyjątkiem pomieszczeń, o których mowa w ust. 2,
oraz jeżeli wymaga tego rodzaj produkcji (w chłodniach, rozlewniach win
itp.).
2.
Poniżej poziomu otaczającego terenu mogą znajdować się pomieszczenia
pracy w garażu, kotłowni i warsztatach podręcznych, pomieszczenia
handlowe, usługowe i gastronomiczne w ulicznych przejściach podziemnych,
w podziemnych stacjach komunikacyjnych i tunelach, w domach handlowych i
hotelach oraz w obiektach zabytkowych, pod warunkiem zachowania wymagań
przepisów techniczno-budowlanych i po uzyskaniu zgody właściwego
państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego, wydanej w porozumieniu
z okręgowym inspektorem pracy.
3.
Na warunkach określonych w ust. 2 i w przypadku zapewnienia oświetlenia
dziennego, pomieszczenia stałej pracy mogą znajdować się w suterenach
lub piwnicach.
§ 19. 1.
Powierzchnia i wysokość pomieszczeń pracy powinny zapewniać spełnienie
wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy, z uwzględnieniem rodzaju
wykonywanej pracy, stosowanych technologii oraz czasu przebywania
pracowników w tych pomieszczeniach.
2. Na każdego z pracowników jednocześnie zatrudnionych w pomieszczeniach stałej pracy powinno przypadać co najmniej 13 m3 wolnej objętości pomieszczenia oraz co najmniej 2 m2 wolnej powierzchni podłogi (niezajętej przez urządzenia techniczne, sprzęt itp.).
§ 20. 1. Wysokość pomieszczenia stałej pracy nie może być mniejsza niż: 1) 3 m w świetle - jeżeli w pomieszczeniu nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia;
2) 3,3 m w świetle - jeżeli w pomieszczeniu prowadzone są prace powodujące występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia.
2.
Wysokość pomieszczeń, o których mowa w ust. 1, może być obniżona w
przypadku zastosowania klimatyzacji - pod warunkiem uzyskania zgody
państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.
3. Wysokość określona w ust. 1 pkt 1 może być zmniejszona do:
1) 2,5 m w świetle:
a) jeżeli w pomieszczeniu zatrudnionych jest nie więcej niż 4 pracowników, a na każdego z nich przypada co najmniej po 15 m3 wolnej objętości pomieszczenia lub
b) w
pomieszczeniu usługowym lub produkcyjnym drobnej wytwórczości
mieszczącym się w budynku mieszkalnym, jeżeli przy wykonywanych pracach
nie występują pyły lub substancje szkodliwe dla zdrowia, hałas nie
przekracza dopuszczalnych wartości poziomu dźwięku w budynkach
mieszkalnych, określonych w Polskich Normach, a na jednego pracownika
przypada co najmniej 15 m3 wolnej objętości pomieszczenia;
2) 2,2
m w świetle - w dyżurce, portierni, kantorze, kiosku ulicznym,
dworcowym i innym oraz w pomieszczeniu usytuowanym na antresoli otwartej
do większego pomieszczenia.
4. Wysokość pomieszczenia czasowej pracy nie może być mniejsza niż:
1) 2,2 m w świetle - jeżeli w pomieszczeniu nie występują czynniki szkodliwe dla zdrowia;
2) 2,5 m w świetle - jeżeli w pomieszczeniu prowadzone są prace powodujące występowanie czynników szkodliwych dla zdrowia.
5.
W pomieszczeniu o stropie pochyłym wymagania określone w ust. 1, 3 i 4
stosuje się do średniej wysokości pomieszczenia, przy czym w najniższym
miejscu wysokość pomieszczenia nie może być mniejsza w świetle niż 1,9 m
(licząc od poziomu podłogi do najniżej położonej części konstrukcyjnej
sufitu).
§ 21. 1.
Do pomieszczeń i stanowisk pracy położonych na różnych poziomach
powinny prowadzić bezpieczne dojścia stałymi schodami lub pochylniami.
2.
Nawierzchnie schodów, pomostów i pochylni nie powinny być śliskie, a w
miejscach, w których może występować zaleganie pyłów - powinny być
ażurowe.
3.
Zamocowane na stałe drabiny lub klamry mogą być stosowane jako dojścia
dodatkowe oprócz schodów, a zamiast schodów - tylko w wyjątkowych
przypadkach uzasadnionych względami użytkowymi lub gdy nie ma
technicznych możliwości ich zastosowania.
4. Wymagania, jakie powinny spełniać schody i pochylnie, określają przepisy techniczno-budowlane.
§ 22. 1.
Wymiary otworów drzwiowych w każdym pomieszczeniu powinny być
odpowiednie do liczby pracowników z nich korzystających oraz do rodzaju i
wielkości używanych urządzeń transportowych i przemieszczanych
ładunków. Wymiary otworów drzwiowych określa Polska Norma.
2.
Sposób otwierania drzwi z pomieszczeń pracy i z pomieszczeń
higienicznosanitarnych powinien odpowiadać wymaganiom przepisów
techniczno-budowlanych i dotyczących ochrony przeciwpożarowej.
3. Drzwi rozsuwane muszą być wyposażone w urządzenia zapobiegające ich wypadnięciu z prowadnic.
4. Drzwi i bramy otwierające się do góry muszą być wyposażone w urządzenia zapobiegające ich przypadkowemu opadaniu.
5. Wrota bram powinny być wyposażone w urządzenia zapobiegające ich przypadkowemu zamknięciu.
6. Wahadłowe drzwi i bramy muszą być przezroczyste lub posiadać przezroczyste panele.
7.
Drzwi i bramy przezroczyste powinny być wykonane z materiału odpornego
na rozbicie lub ze szkła hartowanego oraz odpowiednio oznakowane w
widocznym miejscu.
8.
Pomiędzy pomieszczeniami nie należy wykonywać progów, chyba że warunki
techniczne wymagają ich zastosowania. W takich przypadkach należy je
oznaczyć w sposób widoczny.
9.
Drzwi i bramy otwierane i zamykane mechanicznie powinny tak
funkcjonować, aby nie stwarzały zagrożenia urazem. Drzwi takie powinny
mieć zamontowane łatwo rozpoznawalne i łatwo dostępne z obu stron
urządzenie do ich zatrzymywania, a także powinny być przystosowane do
ręcznego otwierania.
§ 23.
Pomieszczenia pracy, w których przebywają pracownicy, nie mogą być
zamykane w sposób uniemożliwiający wyjście z pomieszczenia. Jeżeli
istnieją względy wymagające zamykania pomieszczeń w czasie pracy przed
osobami nieupoważnionymi, należy stosować przy drzwiach zamki
uniemożliwiające wejście z zewnątrz, a jednocześnie umożliwiające
wyjście z pomieszczenia bez użycia klucza. W takiej sytuacji należy
przewidzieć możliwość powiadamiania pracowników znajdujących się w
takich pomieszczeniach o niebezpieczeństwie grożącym z zewnątrz.
§ 24. 1.
Szyby w oknach oraz inne przedmioty i powierzchnie szklane, znajdujące
się w pomieszczeniach pracy, narażone na uszkodzenia w związku z
rodzajem prowadzonych prac, powinny być od strony, po której mogą
znajdować się ludzie, osłonięte siatką zabezpieczającą przed odłamkami
szkła.
2.
Przezroczyste ściany działowe, znajdujące się w pomieszczeniach pracy, w
pobliżu takich pomieszczeń lub wzdłuż przejść - muszą być jednoznacznie
oznakowane oraz wykonane z materiału odpornego na rozbicie lub tak
osłonięte, aby niemożliwe było zetknięcie się pracownika ze ścianą lub
jego zranienie w razie rozbicia tej ściany.
§ 25.
W pomieszczeniach stałej pracy należy zapewnić oświetlenie dzienne,
chyba że jest to niemożliwe lub niewskazane ze względu na technologię
produkcji, a na stosowanie oświetlenia wyłącznie elektrycznego
pracodawca uzyskał zgodę właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora
sanitarnego wydaną w porozumieniu z okręgowym inspektorem pracy.
§ 26. 1.
Oświetlenie dzienne na poszczególnych stanowiskach pracy powinno być
dostosowane do rodzaju wykonywanych prac i wymaganej dokładności oraz
powinno spełniać wymagania określone w Polskiej Normie.
2.
Niezależnie od oświetlenia dziennego w pomieszczeniach pracy należy
zapewnić oświetlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polskimi
Normami.
§ 27. 1.
Stosunek wartości średnich natężenia oświetlenia w pomieszczeniach
sąsiadujących ze sobą, przez które odbywa się komunikacja wewnętrzna,
nie powinien być większy niż 5 do 1.
2.
Przy wyjściu z pomieszczeń, w których ze względów technologicznych
praca jest wykonywana w ciemności (np. ciemnie optyczne), powinny być
zapewnione warunki umożliwiające stopniową adaptację wzroku.
§ 28.
W pomieszczeniach i miejscach pracy, w których w razie awarii
oświetlenia mogą wystąpić zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników,
należy zapewnić oświetlenie awaryjne o odpowiednim natężeniu, zgodnie z
Polską Normą.
§ 28a.
Instalacje oświetleniowe w pomieszczeniach, w których znajdują się
miejsca pracy, oraz w korytarzach powinny być dobrane i wykonane tak,
aby nie narażały pracownika na wypadek powodowany rodzajem
zainstalowanego oświetlenia.
§ 29. 1.
Okna, świetliki i naświetla w pomieszczeniach pracy o dużej wilgotności
powietrza powinny być wykonane w sposób zapobiegający skraplaniu się w
nich pary wodnej. W przypadku szczególnie dużego zaparowania
pomieszczenia i możliwości spadania kropel wody na stanowisko pracy
należy zainstalować rynienki lub inne urządzenia odprowadzające wodę z
okien, świetlików i naświetli.
2.
Szyby w oknach i świetlikach powinny być czyste oraz przepuszczać
dostateczną ilość światła. Do mycia okien i świetlików powinien być
zapewniony dogodny i bezpieczny dostęp.
3.
Okna i świetliki powinny być wyposażone w odpowiednie urządzenia
eliminujące nadmierne operowanie promieni słonecznych padających na
stanowiska pracy.
4.
Okna i świetliki, przeznaczone do wietrzenia pomieszczeń, należy
wyposażyć w urządzenia pozwalające na otwieranie ich w sposób łatwy i
bezpieczny z poziomu podłogi oraz ustawienie części otwieranych w
pożądanym położeniu.
§ 30.
W pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do
rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego
do jej wykonania) nie niższą niż 14 °C (287 K), chyba że względy
technologiczne na to nie pozwalają. W pomieszczeniach pracy, w których
jest wykonywana lekka praca fizyczna, i w pomieszczeniach biurowych
temperatura nie może być niższa niż 18 °C (291 K).
§ 31.
Pomieszczenia i stanowiska pracy powinny być zabezpieczone przed
niekontrolowaną emisją ciepła w drodze promieniowania, przewodzenia i
konwekcji oraz przed napływem chłodnego powietrza z zewnątrz.
§ 32. 1.
W pomieszczeniach pracy powinna być zapewniona wymiana powietrza
wynikająca z potrzeb użytkowych i funkcji tych pomieszczeń, bilansu
ciepła i wilgotności oraz zanieczyszczeń stałych i gazowych.
2.
W pomieszczeniach pracy, w których wydzielają się substancje szkodliwe
dla zdrowia, powinna być zapewniona taka wymiana powietrza, aby nie były
przekraczane wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń tych
substancji.
3. Wymagania dotyczące parametrów powietrza w pomieszczeniach pracy określają odrębne przepisy i Polskie Normy.
§ 33.
W pomieszczeniach pracy, w których następuje wydzielanie się ciepła
przez promieniowanie w ilości przekraczającej na stanowiskach pracy
kJ x godz.
2.500 -----------
m2
należy
stosować nawiewną wentylację miejscową. Parametry nawiewanego powietrza
powinny spełniać wymagania dla mikroklimatu gorącego, określone w
przepisach w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń
czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
§ 34.
Urządzenia lub ich części, z których mogą wydzielać się szkodliwe gazy,
pary lub pyły, powinny być zhermetyzowane. W razie niemożliwości
zhermetyzowania, urządzenia te powinny być wyposażone w miejscowe
wyciągi.
§ 35. 1.
Powietrze doprowadzane do pomieszczeń pracy z zewnątrz przy
zastosowaniu klimatyzacji lub wentylacji mechanicznej powinno być
oczyszczone z pyłów i substancji szkodliwych dla zdrowia.
2.
Klimatyzacja lub wentylacja nie może powodować przeciągów, wyziębienia
lub przegrzewania pomieszczeń pracy. Nie dotyczy to wentylacji
awaryjnej.
3. Strumień powietrza pochodzący z urządzeń wentylacji nawiewnej nie powinien być skierowany bezpośrednio na stanowisko pracy.
§ 36. 1.
Maksymalna temperatura nawiewanego powietrza nie powinna przekraczać 70
°C (343 K) przy nawiewie powietrza na wysokości nie mniejszej niż 3,5 m
od poziomu podłogi stanowiska pracy i 45 °C (318 K) - w pozostałych
przypadkach.
2.
W pomieszczeniach pracy, w których występują łatwo palne lub
niebezpieczne pod względem wybuchowym pyły, gazy lub pary, maksymalna
temperatura nawiewanego powietrza powinna być zgodna z przepisami w
sprawie ochrony przeciwpożarowej.
§ 37. 1. W przypadku zastosowania systemu klimatyzacji lub wentylacji mechanicznej należy zapewnić: 1) odpowiednią konserwację urządzeń i instalacji klimatyzacyjnych i wentylacyjnych w celu niedopuszczenia do awarii;
2) stosowanie
środków mających na celu ograniczenie natężenia i rozprzestrzeniania
się hałasu i drgań powodowanych pracą urządzeń klimatyzacyjnych i
wentylacyjnych.
2.
Jeżeli w związku z wydzielaniem się w procesie pracy substancji
szkodliwych dla zdrowia awaria wentylacji może zagrażać zdrowiu
pracowników, należy zastosować system kontrolny sygnalizujący stan
zagrożenia.
§ 38. 1.
Przy stosowaniu w pomieszczeniach pracy wentylacji mechanicznej z
recyrkulacją powietrza ilość powietrza świeżego nie powinna być mniejsza
niż 10 % ogólnej ilości wymienianego powietrza.
2.
W powietrzu wprowadzanym do pomieszczeń pracy przy stosowaniu
recyrkulacji zanieczyszczenie czynnikami szkodliwymi dla zdrowia nie
powinno przekraczać poziomu, przy którym suma stosunków stężeń
poszczególnych substancji do odpowiadających im wartości najwyższych
dopuszczalnych stężeń przekracza 0,3.
3.
Recyrkulacja powietrza nie powinna być stosowana w pomieszczeniach
pracy, w których występuje narażenie na mikroorganizmy chorobotwórcze
lub znajdują się substancje trujące, cuchnące albo możliwe jest nagłe
zwiększenie stężenia szkodliwych substancji, a także w przestrzeniach
zagrożonych wybuchem.
§ 39. 1.
Pracodawca jest obowiązany oceniać i dokumentować ryzyko zawodowe,
występujące przy określonych pracach, oraz stosować niezbędne środki
profilaktyczne zmniejszające ryzyko. W szczególności pracodawca jest
obowiązany: 1) zapewnić
organizację pracy i stanowisk pracy w sposób zabezpieczający
pracowników przed zagrożeniami wypadkowymi oraz oddziaływaniem czynników
szkodliwych dla zdrowia i uciążliwości - z uwzględnieniem możliwości
psychofizycznych pracowników;
2) zapewnić
likwidację zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników głównie przez
stosowanie technologii, urządzeń, materiałów i substancji
niepowodujących takich zagrożeń.
2.
Jeżeli ze względu na rodzaj procesu pracy likwidacja zagrożeń nie jest
możliwa, należy stosować odpowiednie rozwiązania organizacyjne i
techniczne, w tym odpowiednie środki ochrony zbiorowej, ograniczające
wpływ tych zagrożeń na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników.
3.
W sytuacji gdy ograniczenie zagrożeń w wyniku zastosowania rozwiązań
organizacyjnych i technicznych nie jest wystarczające, pracodawca jest
obowiązany zapewnić pracownikom środki ochrony indywidualnej,
odpowiednie do rodzaju i poziomu zagrożeń.
4.
Pracodawca powinien zapewnić pracownikom informacje o istniejących
zagrożeniach, przed którymi chronić ich będą środki ochrony
indywidualnej oraz informacje o tych środkach i zasadach ich stosowania.
Szczegółowe zasady stosowania środków ochrony indywidualnej określa
załącznik nr 2 do rozporządzenia.
5.
Przy pracach stwarzających niebezpieczeństwo, gdy wymaga tego sytuacja,
do kierowania ludźmi wykonującymi te prace powinny być stosowane
sygnały bezpieczeństwa - ręczne lub komunikaty słowne, zgodnie z
wymaganiami określonymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia.
§ 40. 1.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić systematyczne kontrole stanu
bezpieczeństwa i higieny pracy ze szczególnym uwzględnieniem organizacji
procesów pracy, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń
technicznych oraz ustalić sposoby rejestracji nieprawidłowości i metody
ich usuwania.
2.
W razie stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia dla życia lub zdrowia
pracowników, osoba kierująca pracownikami jest obowiązana do
niezwłocznego wstrzymania prac i podjęcia działań w celu usunięcia tego
zagrożenia.
§ 41. 1.
Pracodawca jest obowiązany udostępnić pracownikom, do stałego
korzystania, aktualne instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy
dotyczące: 1) stosowanych
w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z
zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników;
2) obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych;
3) postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi;
4) udzielania pierwszej pomocy.
2.
Instrukcje, o których mowa w ust. 1, powinny w sposób zrozumiały dla
pracowników wskazywać czynności, które należy wykonać przed rozpoczęciem
danej pracy, zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy, czynności
do wykonania po jej zakończeniu oraz zasady postępowania w sytuacjach
awaryjnych stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników.
Instrukcje dotyczące prac związanych ze stosowaniem niebezpiecznych
substancji i preparatów chemicznych powinny uwzględniać informacje
zawarte w kartach charakterystyki tych substancji i preparatów.
§ 42.
Zmiany w procesie technologicznym, zmiany konstrukcyjne urządzeń
technicznych oraz zmiany w sposobie użytkowania pomieszczeń powinny być
poprzedzone oceną pod względem bezpieczeństwa i higieny pracy, w trybie
ustalonym przez pracodawcę.
§ 43. 1.
Jeżeli w pomieszczeniu pracy, w którym zatrudniona jest tylko jedna
osoba, mogą w sytuacji awaryjnej wystąpić zagrożenia dla zdrowia lub
życia pracowników, a w szczególności zagrożenia: pożarowe, wybuchowe,
porażenia prądem elektrycznym, wydzielania się trujących i szkodliwych
gazów lub par - pracodawca powinien wprowadzić obowiązek meldowania się
tej osoby w ustalony sposób w oznaczonych porach.
2.
Pracodawca powinien ustalić rodzaje pomieszczeń, o których mowa w ust.
1, a także określić sposób meldowania się oraz postępowania w razie
braku meldunków.
§ 44. 1.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom sprawnie funkcjonujący
system pierwszej pomocy w razie wypadku oraz środki do udzielania
pierwszej pomocy. W szczególności pracodawca powinien zapewnić: 1) punkty
pierwszej pomocy w wydziałach (oddziałach), w których wykonywane są
prace powodujące duże zagrożenia wypadkowe lub wydzielanie się par,
gazów albo pyłów szkodliwych dla zdrowia - wyposażone w umywalki z
ciepłą i zimną wodą oraz w niezbędny sprzęt i inne środki do udzielania
pierwszej pomocy;
2) apteczki w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy.
2.
Ilość, usytuowanie i wyposażenie punktów pierwszej pomocy i apteczek
powinny być ustalone w porozumieniu z lekarzem sprawującym
profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami, z uwzględnieniem
rodzajów i nasilenia występujących zagrożeń.
3.
Obsługa punktów i apteczek, o których mowa w ust. 1, na każdej zmianie
powinna być powierzana wyznaczonym pracownikom, przeszkolonym w
udzielaniu pierwszej pomocy.
4.
W punktach pierwszej pomocy i przy apteczkach, w widocznych miejscach,
powinny być wywieszone instrukcje o udzielaniu pierwszej pomocy w razie
wypadku oraz wykazy pracowników, o których mowa w ust. 3.
5.
Punkty pierwszej pomocy i miejsca usytuowania apteczek powinny być
odpowiednio oznakowane, zgodnie z Polską Normą, i łatwo dostępne.
§ 45. 1.
Stanowiska pracy powinny być urządzone stosownie do rodzaju
wykonywanych na nich czynności oraz psychofizycznych właściwości
pracowników, przy czym wymiary wolnej (niezajętej przez urządzenia)
powierzchni stanowiska pracy powinny zapewnić pracownikom swobodę ruchu
wystarczającą do wykonywania pracy w sposób bezpieczny, z uwzględnieniem
wymagań ergonomii.
2.
Stanowiska pracy, na których występuje ryzyko pożaru, wybuchu, upadku
lub wyrzucenia przedmiotów albo wydzielenia się substancji szkodliwych
dla zdrowia lub niebezpiecznych, powinny być zaopatrzone w urządzenia
ochronne zapewniające ochronę pracowników przed skutkami tego ryzyka.
3.
Stanowiska pracy, na których wykonywane prace powodują występowanie
czynników szkodliwych dla zdrowia lub niebezpiecznych, powinny być tak
usytuowane i zorganizowane, aby pracownicy zatrudnieni na innych
stanowiskach nie byli narażeni na te czynniki.
4.
Stanowiska pracy znajdujące się na zewnątrz pomieszczeń powinny być tak
usytuowane i zorganizowane, aby pracownicy byli chronieni przed
zagrożeniami związanymi w szczególności:
1) z warunkami atmosferycznymi, w tym opadami, niską lub wysoką temperaturą, silnym wiatrem i spadającymi przedmiotami;
2) ze szkodliwym dla zdrowia hałasem, jak również szkodliwymi gazami, parami lub pyłami.
W
razie niebezpieczeństwa powinno być możliwe szybkie opuszczenie
stanowisk pracy przez pracowników lub, w razie potrzeby, udzielenie im
szybkiej pomocy.
§ 46. 1.
Na stanowiskach pracy należy zapewnić wynikającą z technologii
powierzchnię oraz odpowiednie urządzenia pomocnicze przeznaczone na
składowanie materiałów, wyrobów, przyrządów, narzędzi i odpadów.
2.
Na stanowiskach pracy nie wolno przechowywać surowców, gotowych
wyrobów, materiałów pomocniczych i odpadów w ilościach większych od
wynikających z potrzeb technologicznych, umożliwiających utrzymanie
ciągłości pracy na danej zmianie. Odpady produkcyjne powinny być
sukcesywnie usuwane.
3.
Szmaty, tampony, trociny itp. nasycone lub zanieczyszczone substancjami
łatwo zapalnymi, utleniającymi się lub szkodliwymi dla zdrowia albo
wydzielające uciążliwe zapachy - należy przechowywać w zamkniętych
naczyniach z materiału niepalnego oraz co najmniej raz na dobę usuwać z
pomieszczeń pracy i niszczyć w sposób określony w instrukcji, o której
mowa w § 41.
§ 47. 1.
Do każdego stanowiska pracy powinno być zapewnione bezpieczne i wygodne
dojście, przy czym jego wysokość na całej długości nie powinna być
mniejsza w świetle niż 2 m.
2.
W przypadkach uzasadnionych względami konstrukcyjnymi maszyn i innych
urządzeń technicznych dopuszcza się zmniejszenie wysokości dojścia do
1,8 m przy jego odpowiednim zabezpieczeniu i oznakowaniu znakami
bezpieczeństwa zgodnymi z Polską Normą.
3.
Przejścia między maszynami a innymi urządzeniami lub ścianami
przeznaczone tylko do obsługi tych urządzeń powinny mieć szerokość co
najmniej 0,75 m; jeżeli w przejściach tych odbywa się ruch
dwukierunkowy, szerokość ich powinna wynosić co najmniej 1 m.
§ 48.
Pracodawca zatrudniający pracowników niepełnosprawnych powinien
zapewnić dostosowanie stanowisk pracy oraz dojść do nich - do potrzeb i
możliwości tych pracowników, wynikających ze zmniejszonej sprawności.
§ 49. 1. Przy wykonywaniu pracy niewymagającej stale pozycji stojącej należy zapewnić pracownikom możliwość siedzenia.
2.
Przy wykonywaniu pracy wymagającej stale pozycji stojącej lub chodzenia
należy zapewnić pracownikom możliwość odpoczynku w pobliżu miejsca
pracy w pozycji siedzącej.
3. Siedziska powinny spełniać wymagania Polskich Norm.
§ 50. 1. Stosowane w zakładach pracy drabiny przenośne powinny spełniać wymagania Polskich Norm.
2. Przy używaniu drabin przenośnych niedopuszczalne jest w szczególności:
1) stosowanie drabin uszkodzonych;
2) stosowanie drabiny jako drogi stałego transportu, a także do przenoszenia ciężarów o masie powyżej 10 kg;
3) używanie drabiny niezgodnie z przeznaczeniem;
4) używanie drabiny rozstawnej jako przystawnej;
5) ustawianie drabiny na niestabilnym podłożu;
6) opieranie
drabiny przystawnej o śliskie płaszczyzny, o obiekty lekkie lub
wywrotne albo o stosy materiałów niezapewniające stabilności drabiny;
7) stawianie drabiny przed zamkniętymi drzwiami, jeżeli nie są one zamknięte na klucz od strony ustawianej drabiny;
8) ustawianie
drabin w bezpośrednim sąsiedztwie maszyn i innych urządzeń - w sposób
stwarzający zagrożenia dla pracowników używających drabiny;
9) wchodzenie i schodzenie z drabiny plecami do niej;
10) przenoszenie drabiny o długości powyżej 4 m przez jedną osobę.
3.
Drabina przystawna powinna wystawać ponad powierzchnię, na którą
prowadzi, co najmniej 0,75 m, a kąt jej nachylenia powinien wynosić od
65° do 75°.
§ 51. 1.
Maszyny i inne urządzenia techniczne, zwane dalej "maszynami", powinny
spełniać wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy, określone w odrębnych
przepisach, przez cały okres ich użytkowania.
2.
Montaż, demontaż i eksploatacja maszyn, w tym ich obsługa, powinny
odbywać się przy zachowaniu wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz
ergonomii, uwzględniających instrukcje zawarte w dokumentacji
techniczno-ruchowej. Miejsce i sposób zainstalowania oraz użytkowania
maszyn powinny uwzględniać minimalizację ryzyka zawodowego, w
szczególności poprzez:
1) zapewnienie dostatecznej przestrzeni pomiędzy ruchomymi częściami maszyn a ruchomymi lub stałymi elementami otoczenia;
2) zapewnienie,
aby wszystkie używane lub produkowane materiały bądź energia były w
bezpieczny sposób dostarczane i odprowadzane ze stanowiska pracy.
§ 52. 1. Każda maszyna powinna być wyposażona w element sterowniczy przeznaczony do jej całkowitego i bezpiecznego zatrzymywania.
2.
Gdy jest to konieczne w związku z zagrożeniami, jakie stwarza maszyna, i
jej nominalnym czasem zatrzymania się, maszyna powinna być wyposażona w
urządzenie do zatrzymywania awaryjnego.
3.
Elementy sterownicze maszyn mające wpływ na bezpieczeństwo muszą być
widoczne i możliwe do zidentyfikowania oraz oznakowane zgodnie z
wymaganiami określonymi w Polskich Normach.
4. Elementy sterownicze nie mogą stwarzać jakichkolwiek zagrożeń, w szczególności spowodowanych ich niezamierzonym użyciem.
§ 53.
Maszyny powinny być wyposażone w łatwo odróżniające się i odpowiednio
oznakowane urządzenia do odłączania od wszystkich źródeł energii.
Włączenie zasilania energią nie może powodować zagrożenia dla obsługi.
§ 54. 1.
W przypadku zespołowej obsługi maszyny lub gdy stwarza ona zagrożenie
dla otoczenia, należy zapewnić sygnalizację ostrzegawczą i alarmową -
łatwo dostrzegalną i zrozumiałą.
2.
Maszyny wielostanowiskowe powinny być wyposażone w urządzenia
sygnalizacji dźwiękowej lub świetlnej automatycznie wysyłające sygnały
uprzedzające o uruchomieniu maszyny. Sygnały powinny być odbierane na
wszystkich stanowiskach pracy przy danej maszynie.
§ 55. 1.
Elementy ruchome i inne części maszyn, które w razie zetknięcia się z
nimi stwarzają zagrożenie, powinny być do wysokości co najmniej 2,5 m od
poziomu podłogi (podestu) stanowiska pracy osłonięte lub zaopatrzone w
inne skuteczne urządzenia ochronne, z wyjątkiem przypadków, gdy
spełnienie tych wymagań nie jest możliwe ze względu na funkcję maszyny.
2.
Pasy, łańcuchy, taśmy, koła zębate i inne elementy układów napędowych
oraz części maszyn zagrażające spadnięciem, znajdujące się nad
stanowiskami pracy lub przejściami na wysokości ponad 2,5 m od poziomu
podłogi, powinny być osłonięte co najmniej od dołu trwałymi osłonami.
3.
Osłony stosowane na maszynach powinny uniemożliwiać bezpośredni dostęp
do strefy niebezpiecznej. Osłony niepełne (wykonane z siatki, blachy
perforowanej, prętów itp.) powinny znajdować się w takiej odległości od
elementów niebezpiecznych, aby przy danej wielkości i kształcie otworów
nie było możliwe bezpośrednie dotknięcie tych elementów. Odległości
bezpieczeństwa określają Polskie Normy.
4.
Maszyny powinny być oznakowane znakami i barwami bezpieczeństwa,
zgodnie z wymaganiami określonymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia
oraz w Polskich Normach.
§ 56. 1. Urządzenia ochronne stosowane przy maszynach powinny spełniać następujące ogólne wymagania: 1) zapewniać
bezpieczeństwo zarówno pracownikowi zatrudnionemu bezpośrednio przy
obsłudze maszyny, jak i osobom znajdującym się w jej pobliżu;
2) działać niezawodnie, posiadać odpowiednią trwałość i wytrzymałość;
3) funkcjonować samoczynnie, niezależnie od woli i uwagi obsługującego, w przypadkach gdy jest to celowe i możliwe;
4) nie mogą być łatwo usuwane lub odłączane bez pomocy narzędzi;
5) nie
mogą utrudniać wykonywania operacji technologicznej ani ograniczać
możliwości śledzenia jej przebiegu oraz nie mogą powodować zagrożeń i
dodatkowego obciążenia fizycznego lub psychicznego pracowników.
2. Urządzenia ochronne przy maszynach szczególnie niebezpiecznych powinny być tak skonstruowane, aby:
1) zdjęcie,
otwarcie lub wyłączenie urządzenia ochronnego powodowało natychmiastowe
zatrzymanie maszyny bądź jej niebezpiecznych elementów lub niemożliwe
było zdjęcie albo otwarcie osłony podczas ruchu osłanianych elementów;
2) ponowne założenie, zamknięcie lub włączenie urządzenia ochronnego nie uruchamiało automatycznie maszyny.
3. Używanie maszyny bez wymaganego urządzenia ochronnego lub przy jego nieodpowiednim stosowaniu jest niedopuszczalne.
4. Szczegółowe wymagania dla urządzeń ochronnych określają Polskie Normy.
§ 57.
Maszyny i narzędzia oraz ich urządzenia ochronne powinny być
utrzymywane w stanie sprawności technicznej i czystości zapewniającej
użytkowanie ich bez szkody dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników oraz
stosowane tylko w procesach i warunkach, do których są przeznaczone.
§ 58. 1. O dostrzeżonych wadach lub uszkodzeniach maszyny pracownik powinien niezwłocznie zawiadomić przełożonego.
2.
Maszyny, których uszkodzenie stwierdzono w czasie pracy, powinny być
niezwłocznie zatrzymane i wyłączone z zasilania energią. Wznowienie
pracy maszyny bez usunięcia uszkodzenia jest niedopuszczalne.
3.
Maszyny niesprawne, uszkodzone lub pozostające w naprawie powinny być
wycofane z użytkowania oraz wyraźnie oznakowane tablicami informacyjnymi
i zabezpieczone w sposób uniemożliwiający ich uruchomienie.
§ 59. 1.
Maszyn będących w ruchu nie wolno pozostawiać bez obsługi lub nadzoru,
chyba że dokumentacja techniczno-ruchowa stanowi inaczej.
2.
Pracodawca jest obowiązany ustalić rodzaje maszyn, które wymagają
stałej obsługi, a pozostawianie ich bez niej może być przyczyną
katastrofy, wybuchu lub pożaru, oraz ustalić szczegółowe warunki obsługi
i nadzoru nad pracą tych maszyn.
§ 60. 1.
Maszyn będących w ruchu nie wolno naprawiać, czyścić i smarować, z
wyjątkiem smarowania za pomocą specjalnych urządzeń określonych w
dokumentacji techniczno-ruchowej.
2.
Pracownicy zatrudnieni przy obsłudze maszyn z ruchomymi elementami nie
mogą pracować w odzieży z luźnymi (zwisającymi) częściami, jak np. luźno
zakończone rękawy, krawaty, szaliki, poły, oraz bez nakryć głowy
okrywających włosy.
§ 61. 1.
Jeżeli obsługa, naprawa, remont lub konserwacja maszyn powoduje
zagrożenia dla bezpieczeństwa lub zdrowia pracowników - pracodawca
powinien zapewnić, aby czynności te wykonywane były przez pracowników
upoważnionych i posiadających odpowiednie przygotowanie.
2.
W czasie ruchu maszyny niedopuszczalne jest ręczne zakładanie i
zrzucanie pasów pędnych, lin i taśm. Czynności te mogą być wykonywane
wyłącznie przy użyciu specjalnych urządzeń przeznaczonych do tego celu.
3.
Pędnie powinny posiadać urządzenia do zawieszania pasów pędnych
zapobiegające zetknięciu się zrzuconych pasów, lin lub taśm z częściami
pędni będącymi w ruchu.
4. Pasy pędne, liny i taśmy pędne mogą być napinane, naprawiane, łączone, skracane i smarowane po unieruchomieniu napędu maszyny.
§ 62. 1.
Pracodawca powinien zapewnić zastosowanie odpowiednich rozwiązań
organizacyjnych i technicznych, zwłaszcza w zakresie wyposażenia
technicznego, w celu wyeliminowania potrzeby ręcznego przemieszczania
ciężarów.
2.
Jeśli nie ma możliwości uniknięcia ręcznego przemieszczania ciężarów,
należy podjąć odpowiednie przedsięwzięcia, w tym wyposażyć pracowników w
niezbędne środki w celu zmniejszenia uciążliwości i zagrożeń związanych
z wykonywaniem tych czynności.
§ 63. 1. Ręczne przemieszczanie i przewożenie ciężarów o masie przekraczającej ustalone normy jest niedopuszczalne.
2.
Szczegółowe wymagania dotyczące ręcznego transportu określają przepisy w
sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach
transportowych oraz przepisy o pracach wzbronionych kobietom i
młodocianym.
§ 64. 1.
Masa ładunków przemieszczanych przy użyciu środków transportowych nie
powinna przekraczać dopuszczalnej nośności lub udźwigu danego środka
transportowego.
2. Masa i rozmieszczenie ładunku na środkach transportowych powinny zapewniać bezpieczne warunki przewozu i przeładunku.
3. Ładunek powinien być zabezpieczony w szczególności przed upadkiem, przemieszczeniem i zsypywaniem się ze środka transportu.
§ 64a.
Stosowane do załadunku i rozładunku pomosty i rampy powinny być
odpowiednie do wymiarów i masy ładunków przeznaczonych do transportu. Na
pomost i rampę powinno prowadzić co najmniej jedno wejście.
§ 65.
Przy obsłudze urządzeń transportu zmechanizowanego mogą być zatrudniane
tylko osoby o kwalifikacjach właściwych do obsługi określonego
urządzenia.
§ 66. 1.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić opracowanie zasad ruchu na drogach
wewnątrzzakładowych, zgodnych z przepisami prawa o ruchu drogowym.
2.
W zasadach ruchu, wymienionych w ust. 1, należy określić w
szczególności maksymalne prędkości środków transportu i komunikacji na
drogach wewnątrzzakładowych oraz w pomieszczeniach zakładu pracy,
uzależnione od szerokości dróg, natężenia ruchu, widoczności itp.
3. Drogi powinny być oznakowane znakami drogowymi zgodnymi z przepisami prawa o ruchu drogowym.
§ 67.
Wymagania dotyczące transportu przy użyciu dźwignic, przenośników,
wózków jezdniowych z napędem silnikowym oraz kolei wewnątrzzakładowych
określają odrębne przepisy.
§ 68. 1.
Materiały i inne przedmioty, zwane dalej "materiałami", powinny być
magazynowane w pomieszczeniach i miejscach do tego przeznaczonych.
Pomieszczenia magazynowe powinny spełniać wymagania bezpieczeństwa,
stosownie do rodzaju i właściwości składowanych w nich materiałów.
2. Przy składowaniu materiałów należy:
1) określić dla każdego rodzaju składowanego materiału miejsce, sposób i dopuszczalną wysokość składowania;
2) zapewnić,
aby masa składowanego ładunku nie przekraczała dopuszczalnego
obciążenia urządzeń przeznaczonych do składowania (regałów, podestów
itp.);
3) zapewnić,
aby masa składowanego ładunku, łącznie z masą urządzeń przeznaczonych
do jego składowania i transportu, nie przekraczała dopuszczalnego
obciążenia podłóg i stropów, na których odbywa się składowanie;
4) wywiesić czytelne informacje o dopuszczalnym obciążeniu podłóg, stropów i urządzeń przeznaczonych do składowania.
§ 69. 1. Regały powinny mieć odpowiednio wytrzymałą i stabilną konstrukcję oraz zabezpieczenia przed ich przewróceniem się.
2.
Szerokość odstępów między regałami powinna być odpowiednia do
stosowanych środków transportowych oraz powinna umożliwiać bezpieczne
operowanie tymi środkami i ładunkami.
§ 70. 1. Sposób układania materiałów na regałach i ich zdejmowania nie może stwarzać zagrożeń dla bezpieczeństwa pracowników.
2.
Przedmioty łatwo tłukące się, niebezpieczne substancje i preparaty
chemiczne oraz materiały o największej masie powinny być składowane na
najniższych półkach regałów.
§ 71.
Przedmioty, których wymiary, kształt i masa decydują o ich
indywidualnym sposobie składowania, powinny być ustawiane lub układane
stabilnie, z uwzględnieniem położenia ich środka ciężkości, tak aby
zapobiec ich wywróceniu się lub spadnięciu.
§ 72. 1. Przy składowaniu materiałów w stosach należy zapewnić: 1) stateczność
stosów poprzez składowanie na wysokość uzależnioną od rodzaju
materiałów (ich wymiarów, masy, kształtu) oraz wytrzymałości opakowań;
2) wiązanie między warstwami;
3) układanie stosów tak, aby środek ciężkości przedmiotów składowanych pozostawał wewnątrz obrysu stosów;
4) zachowanie odległości między stosami, umożliwiającej bezpieczne układanie i przemieszczanie materiałów.
2.
Rozładunek stosów powinien być prowadzony kolejno począwszy od
najwyższych warstw. Niedopuszczalne jest wyjmowanie materiałów ze środka
stosów.
§ 73. Przy składowaniu materiałów na paletach lub w kontenerach stosuje się odpowiednio przepis § 69 ust. 2.
§ 74. 1. Przy składowaniu materiałów sypkich luzem należy zapewnić: 1) powierzchnię
składową, która przy zachowaniu kąta zsypu naturalnego umożliwi
zachowanie przejść lub przejazdów wokół hałdy lub zwału;
2) wytrzymałość zapór odpowiednią do parcia składowanego materiału sypkiego;
3) w
miarę potrzeby wynikającej z ochrony sąsiednich stref pracy oraz
technicznych możliwości - szczelne obudowanie miejsca przeładunku i
urządzeń przeładunkowych oraz połączenie ich z urządzeniami
odciągającymi pył w miejscu jego powstawania;
4) bezpieczne metody pracy, szczególnie przy ręcznym pobieraniu i przenoszeniu materiałów.
2.
Wchodzenie pracowników na zwały materiałów sypkich grożących zasypaniem
dozwolone jest jedynie w przypadkach wyjątkowej konieczności z
zastosowaniem pomostów lub innych urządzeń zapewniających
bezpieczeństwo, a także przy zapewnieniu asekuracji przez drugiego
pracownika oraz odpowiedniego nadzoru.
§ 75. 1.
Przy składowaniu materiałów pylących luzem należy zapewnić szczelne
ogrodzenie co najmniej do wysokości 0,5 m ponad wysokość składowanego
materiału.
2.
Transport materiałów, o których mowa w ust. 1, może odbywać się
wyłącznie specjalnymi środkami transportu lub w zamkniętych pojemnikach
(np. kontenerach).
§ 76.
Przy składowaniu materiałów skłonnych do samozapalenia się należy je
zabezpieczyć przed samozapłonem, a w szczególności ograniczyć wysokość
składowania, stosować kominy wentylacyjne oraz przesypywać lub często
przerzucać hałdy i zwały.
§ 77.
Niedopuszczalne jest składowanie materiałów bezpośrednio pod
elektroenergetycznymi liniami napowietrznymi lub w odległości mniejszej
(licząc w poziomie od skrajnych przewodów) niż:
1) 2 m - od linii niskiego napięcia;
2) 5 m - od linii wysokiego napięcia do 15 kV;
3) 10 m - od linii wysokiego napięcia do 30 kV;
4) 15 m - od linii wysokiego napięcia powyżej 30 kV.
§ 78. 1.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić ochronę pracowników przed
zagrożeniami związanymi z narażeniem na hałas, a w szczególności
zapewnić stosowanie: 1) procesów technologicznych niepowodujących nadmiernego hałasu;
2) maszyn i innych urządzeń technicznych powodujących możliwie najmniejszy hałas, nieprzekraczający dopuszczalnych wartości;
3) rozwiązań obniżających poziom hałasu w procesach pracy.
2. Dopuszczalne wartości hałasu w środowisku pracy określają właściwe przepisy i Polskie Normy.
§ 79. 1.
Na stanowiskach pracy, na których mimo zastosowania możliwych rozwiązań
technicznych i organizacyjnych poziom hałasu przekracza dopuszczalne
normy, pracodawca ma obowiązek zapewnić: 1) ustalenie
przyczyn przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu oraz opracowanie i
zastosowanie programu działań technicznych i organizacyjnych, mających
na celu najskuteczniejsze zmniejszenie narażenia pracowników na hałas;
2) zaopatrzenie
pracowników w indywidualne ochrony słuchu, dobrane do wielkości
charakteryzujących hałas i do cech indywidualnych pracowników oraz ich
stosowanie;
3) ograniczenie czasu ekspozycji na hałas, w tym stosowanie przerw w pracy;
4) oznakowanie
stref zagrożonych hałasem, a także, gdy jest to uzasadnione ze względu
na stopień zagrożenia oraz możliwe, ograniczenie dostępu do tych stref
poprzez ich odgrodzenie.
2. W odniesieniu do stanowisk pracy, o których mowa w ust. 1, należy zapewnić pracownikom informację na temat:
– wyników pomiarów hałasu i zagrożenia dla zdrowia wynikającego z narażenia na hałas,
– działań podjętych w związku z przekroczeniem na określonych stanowiskach dopuszczalnych wartości hałasu,
– właściwego doboru i sposobu używania indywidualnych ochron słuchu.
§ 80. 1.
Przez prace szczególnie niebezpieczne rozumie się prace, o których mowa
w niniejszym rozdziale, oraz prace określone jako szczególnie
niebezpieczne w innych przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny
pracy lub w instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji, a także
inne prace o zwiększonym zagrożeniu lub wykonywane w utrudnionych
warunkach, uznane przez pracodawcę jako szczególnie niebezpieczne.
2.
Pracodawca jest obowiązany do ustalenia i aktualizowania wykazu prac
szczególnie niebezpiecznych występujących w zakładzie pracy.
§ 81.
Pracodawca powinien określić szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i
higieny pracy przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych, a
zwłaszcza zapewnić:
1) bezpośredni nadzór nad tymi pracami wyznaczonych w tym celu osób;
2) odpowiednie środki zabezpieczające;
3) instruktaż pracowników obejmujący w szczególności:
a) imienny podział pracy,
b) kolejność wykonywania zadań,
c) wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy poszczególnych czynnościach.
§ 82.
Roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe prowadzone bez
wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego części w miejscach przebywania
pracowników zatrudnionych przy innych pracach lub działania maszyn i
innych urządzeń technicznych powinny być organizowane w sposób
nienarażający pracowników na niebezpieczeństwa i uciążliwości wynikające
z prowadzonych robót, z jednoczesnym zastosowaniem szczególnych środków
ostrożności.
§ 83. 1.
Przed rozpoczęciem robót, o których mowa w § 82, pracodawca, u którego
mają być prowadzone roboty, i osoba kierująca robotami powinni ustalić w
podpisanym protokole szczegółowe warunki bezpieczeństwa i higieny
pracy, z podziałem obowiązków w tym zakresie.
2.
O prowadzonych robotach oraz o niezbędnych środkach bezpieczeństwa,
jakie należy stosować w czasie trwania prac, pracodawca powinien
poinformować pracowników przebywających lub mogących przebywać na
terenie prowadzenia robót albo w jego sąsiedztwie.
3.
Teren prowadzenia robót, o których mowa w § 82, powinien być wydzielony
i wyraźnie oznakowany. W miejscach niebezpiecznych należy umieścić
znaki informujące o rodzaju zagrożenia oraz stosować inne środki
zabezpieczające przed skutkami zagrożeń (siatki, bariery itp.).
§ 84. 1.
Spawanie wykonywane w ramach robót, o których mowa w § 82, powinno być
prowadzone na podstawie pisemnego pozwolenia wydanego w trybie ustalonym
u danego pracodawcy.
2. Szczegółowe wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy spawaniu i cięciu metali regulują odrębne przepisy.
§ 85.
Przepisy niniejszej części dotyczą pracy w zbiornikach, kanałach,
studniach, studzienkach kanalizacyjnych, wnętrzach urządzeń technicznych
i w innych zamkniętych przestrzeniach, do których wejście odbywa się
przez włazy lub otwory o niewielkich rozmiarach lub jest w inny sposób
utrudnione, zwanych dalej "zbiornikami".
§ 86. 1.
Podjęcie i prowadzenie pracy w zbiornikach może nastąpić jedynie na
podstawie pisemnego pozwolenia wydanego w trybie ustalonym przez
pracodawcę.
2.
Przy pracy w zbiornikach należy zapewnić stały nadzór. Osoba wydająca
polecenie wykonania takiej pracy powinna sprawdzić, czy przygotowania
organizacyjne i techniczne zapewniają bezpieczeństwo pracownikom podczas
wykonywania pracy.
3.
Pracownikowi znajdującemu się w zbiorniku należy zapewnić możliwość
udzielenia natychmiastowej pierwszej pomocy w razie nagłej potrzeby lub
wypadku.
§ 87. 1. Prace w zbiorniku mogą być podjęte i prowadzone, z zastrzeżeniem ust. 2, po spełnieniu następujących wymagań: 1) zbiornik
należy opróżnić i wstępnie oczyścić przez przemycie, przedmuchanie parą
lub gazem obojętnym oraz przedmuchanie powietrzem; przedmuchiwanie
zbiornika tlenem jest niedopuszczalne;
2) jeżeli praca w zbiorniku może być związana z zagrożeniem pożarowym, należy stosować niezbędne środki ochrony przeciwpożarowej;
3) odłączyć dopływ do zbiornika materiałów, substancji i czynników z innych zbiorników, przewodów, aparatury itp.;
4) znajdujące
się we wnętrzu zbiornika grzejniki, urządzenia ruchome i inne mogące
stworzyć zagrożenie należy odłączyć od źródeł zasilania;
5) na
czas trwania prac w zbiorniku należy wyłączyć z ruchu lub unieruchomić
tory kolejowe, zwrotnice, przenośniki, miejsca zsypu itp., znajdujące
się nad zbiornikiem;
6) bezpośrednio
przed przystąpieniem do pracy wewnątrz zbiornika powietrze w zbiorniku
należy zbadać na zawartość tlenu oraz gazów i par substancji toksycznych
i palnych;
7) temperatura powietrza w zbiorniku nie powinna się różnić od temperatury otoczenia o więcej niż 5 °C (5 K);
8) zapewnienie niezbędnych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej.
2.
Wymagania określone w ust. 1 pkt 1 nie dotyczą przygotowania kanału do
wykonywania w nim pracy, a pkt 3 - kanału i studzienki kanalizacyjnej.
Przed wykonywaniem prac w kanale lub studzience należy przewietrzyć dany
odcinek kanału, pozostawiając otwarte włazy, oraz wyłączyć ten odcinek
kanalizacyjny, a jeżeli to nie jest możliwe - maksymalnie ograniczyć
spływ ścieków.
§ 88.
Bezpośrednio przed przystąpieniem pracowników do pracy w zbiorniku
osoba kierująca pracownikami jest obowiązana poinformować ich o:
1) zakresie pracy, jaką mają wykonać;
2) rodzaju zagrożeń, jakie mogą wystąpić;
3) niezbędnych środkach ochrony zbiorowej i indywidualnej oraz o sposobie ich stosowania;
4) sposobie sygnalizacji między pracującymi wewnątrz zbiornika a asekurującymi ich na zewnątrz zbiornika;
5) postępowaniu w razie wystąpienia zagrożenia.
§ 89. 1.
Pracownik lub pracownicy wykonujący pracę wewnątrz zbiornika powinni
być asekurowani co najmniej przez jedną osobę znajdującą się na
zewnątrz. Osoba asekurująca powinna być w stałym kontakcie z
pracownikami znajdującymi się wewnątrz zbiornika oraz mieć możliwość
niezwłocznego powiadomienia innych osób mogących, w razie potrzeby,
niezwłocznie udzielić pomocy.
2. Pracownik wchodzący do wnętrza zbiornika powinien być wyposażony w odpowiednie środki ochrony indywidualnej, a w szczególności:
1) szelki bezpieczeństwa z linką umocowaną do odpowiednio wytrzymałego elementu konstrukcji zewnętrznej;
2) hełm ochronny i odzież ochronną;
3) sprzęt izolujący ochronny układu oddechowego.
3.
Wyposażenie w środki ochrony indywidualnej osoby asekurującej powinno
być takie, jak wyposażenie pracowników wchodzących do wnętrza zbiornika.
4.
Niestosowanie ochron układu oddechowego jest dopuszczalne wyłącznie w
warunkach, gdy zawartość tlenu w powietrzu zbiornika wynosi co najmniej
18 % oraz gdy w powietrzu tym nie występują substancje szkodliwe dla
zdrowia w stężeniu przekraczającym najwyższe dopuszczalne stężenia
czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ani nie istnieje
niebezpieczeństwo ich wystąpienia podczas przebywania pracownika w
zbiorniku.
5.
Decyzję o niestosowaniu przez pracowników ochron układu oddechowego w
związku ze spełnieniem warunków, o których mowa w ust. 4, może podjąć
jedynie osoba kierująca pracownikami.
§ 90. 1.
W czasie przebywania pracowników wewnątrz zbiornika wszystkie włazy
powinny być otwarte, a jeżeli nie jest to wystarczające do utrzymania
wymaganych parametrów powietrza w zbiorniku - należy w tym czasie
stosować stały nadmuch powietrza.
2. Wnętrze zbiornika powinno być oświetlone przy użyciu źródła światła elektrycznego o bezpiecznym napięciu.
3.
Transport narzędzi, innych przedmiotów i materiałów wewnątrz zbiornika
powinien odbywać się w sposób niestwarzający zagrożeń i uciążliwości dla
zatrudnionych tam pracowników.
4. Jeżeli istnieje możliwość powstania stężeń wybuchowych w zbiorniku, należy zastosować środki zapobiegające wybuchowi.
5.
Jeżeli praca ma być wykonana wewnątrz zbiornika zawierającego materiały
płynne lub sypkie, w którym istnieje możliwość utonięcia lub zasypania
pracownika - niezależnie od zabezpieczenia odpowiednimi środkami ochrony
indywidualnej - pracownik powinien być opuszczany do wnętrza na
pomoście lub innym urządzeniu umożliwiającym bezpieczne wykonanie pracy.
§ 91.
Materiałami niebezpiecznymi w rozumieniu rozporządzenia są w
szczególności substancje i preparaty chemiczne zaliczone do
niebezpiecznych, zgodnie z przepisami w sprawie substancji chemicznych
stwarzających zagrożenia dla zdrowia lub życia.
§ 92. 1.
Pracodawca jest obowiązany informować pracowników o właściwościach
fizycznych, chemicznych i biologicznych stosowanych w zakładzie pracy
materiałów, półfabrykatów i wyrobów gotowych oraz o ryzyku dla zdrowia i
bezpieczeństwa pracowników związanym z ich stosowaniem, a także o
sposobach bezpiecznego ich stosowania oraz postępowania z nimi w
sytuacjach awaryjnych.
2.
Materiały o nieznanych właściwościach, do czasu ich zbadania, mogą być
stosowane tylko w warunkach laboratoryjnych, do celów badawczych i
doświadczalnych, przy zastosowaniu wzmożonych środków ostrożności.
§ 93. 1. Materiały niebezpieczne należy przechowywać w miejscach i opakowaniach przeznaczonych do tego celu i odpowiednio oznakowanych.
2.
Pomieszczenia, aparatura, środki transportu, zbiorniki i opakowania, w
których są stosowane, przemieszczane lub przechowywane materiały
niebezpieczne powinny być odpowiednie do właściwości tych materiałów.
3.
W czasie transportu, składowania i stosowania materiałów
niebezpiecznych należy stosować odpowiednie środki ochrony zbiorowej i
indywidualnej - chroniące pracowników przed szkodliwym lub
niebezpiecznym działaniem tych materiałów.
§ 94. 1. Zbiorniki, naczynia i inne opakowania służące do przechowywania materiałów niebezpiecznych powinny być: 1) oznakowane w sposób określony w odrębnych przepisach;
2) wykonane
z materiału niepowodującego niebezpiecznych reakcji chemicznych z ich
zawartością i nieulegającego uszkodzeniu w wyniku działania znajdującego
się w nich materiału niebezpiecznego;
3) wytrzymałe i zabezpieczone przed uszkodzeniem z zewnątrz odpowiednio do warunków ich stosowania;
4) odpowiednio
szczelne i zabezpieczone przed wydostawaniem się z nich niebezpiecznej
zawartości lub dostaniem się do ich wnętrza innych substancji, które w
kontakcie z ich zawartością mogą stworzyć stan zagrożenia;
5) wypełnione
w sposób zapewniający wolną przestrzeń odpowiednio do możliwości
termicznego rozszerzania się cieczy w warunkach przechowywania,
transportu i stosowania.
2.
Opróżnione pojemniki po materiałach niebezpiecznych przeznaczone do
wielokrotnego użycia powinny spełniać wymagania określone w ust. 1 pkt
1-4.
3. Przechowywanie materiałów niebezpiecznych w pojemnikach i opakowaniach służących do środków spożywczych jest niedopuszczalne.
§ 95. 1. Przy przechowywaniu ciekłego materiału niebezpiecznego w stałych zbiornikach należy: 1) stosować
odpowiednie zabezpieczenia przed rozlewaniem i rozprzestrzenianiem się
zawartości zbiornika w razie jego uszkodzenia, jak np. wanny, rynny,
koryta, zbiorniki rezerwowe;
2) zapewnić urządzenie do bezpiecznego pomiaru ilości cieczy zawartej w zbiorniku;
3) uniemożliwić dostęp osób niepowołanych do miejsc, w których znajdują się zbiorniki.
2.
Zbiorniki z ciekłymi materiałami niebezpiecznymi oraz cieczami gorącymi
mogą być umieszczane nad stanowiskami pracy lub przejściami wyłącznie w
przypadkach wymuszonych przez proces technologiczny. W takich
przypadkach należy stosować urządzenia chroniące przed oblaniem
pracowników znajdujących się pod tymi zbiornikami.
3.
Nad pomieszczeniami, w których znajdują się stałe zbiorniki z gazami
sprężonymi, skroplonymi lub rozpuszczonymi pod ciśnieniem nie mogą być
organizowane stanowiska pracy.
§ 96. 1.
Pakowanie, składowanie, załadunek i transport materiałów
niebezpiecznych z innymi materiałami stwarzającymi dodatkowe zagrożenie
na skutek wzajemnego oddziaływania tych materiałów w przypadku
uszkodzenia opakowania jest niedopuszczalne.
2.
W magazynach powinny być wywieszone instrukcje określające sposób
składowania, pakowania, załadunku i transportu materiałów
niebezpiecznych; z treścią instrukcji należy zapoznać pracowników
zatrudnionych przy tych pracach.
§ 97. 1.
Pomieszczenia przeznaczone do składowania lub stosowania materiałów
niebezpiecznych pod względem pożarowym lub wybuchowym oraz w których
istnieje niebezpieczeństwo wydzielania się substancji trujących albo
tworzących z powietrzem mieszaniny wybuchowe, powinny być wyposażone w: 1) urządzenia zapewniające sygnalizację o zagrożeniach;
2) odpowiedni
sprzęt i środki gaśnicze, środki neutralizujące, apteczki oraz
odpowiednie środki ochrony zbiorowej i indywidualnej, stosownie do
występujących zagrożeń.
2.
Pracownicy zatrudnieni w pomieszczeniach wymienionych w ust. 1 powinni
mieć zapewniony stały dostęp do środków łączności na wypadek awarii,
wybuchu lub pożaru.
3.
Pracodawca jest obowiązany ustalić i podać do wiadomości pracowników
warunki, jakie powinny być spełnione przed wejściem pracowników do
pomieszczeń, o których mowa w ust. 1.
§ 98.
W pomieszczeniach, w których w wyniku awarii mogą wydzielać się
substancje toksyczne lub palne, w ilościach mogących stworzyć zagrożenie
wybuchem, pracodawca powinien zapewnić awaryjną wentylację wyciągową
uruchamianą od wewnątrz i z zewnątrz pomieszczeń - zapewniającą wymianę
powietrza dostosowaną do przeznaczenia pomieszczeń zgodnie z właściwymi
przepisami i Polskimi Normami.
§ 99. 1. Sposób składowania i stosowania materiałów niebezpiecznych powinien zapewniać: 1) zachowanie
temperatur, wilgotności i ochronę przed nasłonecznieniem stosownie do
rodzaju materiałów niebezpiecznych i ich właściwości;
2) przestrzeganie ograniczeń dotyczących wspólnego składowania i stosowania materiałów;
3) ograniczenie ilości jednocześnie składowanych materiałów do ilości dopuszczalnej dla danego materiału i danego pomieszczenia;
4) przestrzeganie zasad rotacji z zachowaniem dopuszczalnego czasu składowania poszczególnych materiałów;
5) zachowanie dodatkowych wymagań specyficznych dla składowania materiałów i ich stosowania;
6) rozmieszczenie materiałów w sposób umożliwiający prowadzenie kontroli składowania i składowanych materiałów.
2.
Szczegółowe warunki składowania i stosowania materiałów niebezpiecznych
powinny być określone w instrukcjach ustalających co najmniej wymagania
wymienione w ust. 1 oraz zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych.
§ 100. 1.
Przeładunek materiałów niebezpiecznych powinien odbywać się w miejscu
do tego przystosowanym, przy wykorzystaniu odpowiednich do tego celu
urządzeń oraz środków ochrony zbiorowej i indywidualnej chroniących
przed zagrożeniami i skutkami zagrożeń, szczególnie pochodzących od
elektryczności statycznej oraz występujących przy przelewaniu cieczy.
2. W miejscu przeładunku materiałów niebezpiecznych nie mogą przebywać osoby niezatrudnione przy tych pracach.
§ 101. 1.
Jeżeli procesy pracy powodują występowanie czynników rakotwórczych,
biologicznych o działaniu zakaźnym i innych stwarzających
niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia pracowników - pracodawca powinien
podjąć przedsięwzięcia w kierunku zastąpienia tych procesów innymi, w
których czynniki te nie występują.
2. Jeżeli przedsięwzięcia, o których mowa w ust. 1, nie są technicznie możliwe, pracodawca jest obowiązany w szczególności:
1) ograniczyć do minimum liczbę pracowników narażonych na czynniki, o których mowa w ust. 1;
2) ograniczyć do minimum występowanie tych czynników w środowisku pracy;
3) zapewnić
stosowanie środków ochrony zbiorowej, a gdy narażenie nie może być
zlikwidowane w inny sposób - środków ochrony indywidualnej;
4) zapewnić
stosowanie przez pracowników wymagań higieny, a w szczególności
niedopuszczanie do spożywania posiłków, picia i palenia tytoniu w
miejscach pracy;
5) określić
w instrukcjach, o których mowa w § 41, odpowiednie zasady postępowania w
razie powstania nieprzewidzianych sytuacji powodujących poważne
zagrożenia dla pracowników;
6) zapewnić
oznaczenie miejsc stwarzających ryzyko dla zdrowia pracowników związane
z występowaniem czynników rakotwórczych, poprzez umieszczenie w
miejscach narażenia pracowników na te czynniki odpowiednich napisów i
znaków ostrzegawczych;
7) zapewnić pomieszczenia, instalacje i urządzenia przystosowane do regularnego i skutecznego czyszczenia.
3.
Wykaz substancji, czynników i procesów technologicznych o działaniu
rakotwórczym i prawdopodobnym działaniu rakotwórczym, sposób ich
rejestracji oraz warunki sprawowania nadzoru nad stanem zdrowia
pracowników zawodowo narażonych na działanie substancji i czynników
rakotwórczych określone są w odrębnych przepisach.
§ 102. 1.
Pracodawca jest obowiązany poinformować pracowników o możliwości
powstania nieprzewidzianych sytuacji, podczas których mogłyby wystąpić
poważne zagrożenia dla zdrowia lub życia, związane z występowaniem
czynników, o których mowa w § 101 ust. 1.
2. W razie powstania zagrożeń, o których mowa w ust. 1, do czasu usunięcia tych zagrożeń należy:
1) dopuścić
do pracy w warunkach zagrożeń jedynie pracowników niezbędnych do
usunięcia awarii, zapewniając im odpowiednie do tych prac środki ochrony
indywidualnej oraz ograniczając do minimum czas przebywania w tych
warunkach;
2) pracownikom niezatrudnionym przy pracach, o których mowa w pkt 1, zakazać wstępu do zagrożonych miejsc.
§ 103. 1.
Jeżeli podczas procesów pracy występuje niebezpieczeństwo oblania
pracowników środkami żrącymi lub zapalenia odzieży na pracowniku - nie
dalej niż 20 m w linii poziomej od stanowisk, na których wykonywane są
te procesy, powinny być zainstalowane natryski ratunkowe (prysznice
bezpieczeństwa) do obmycia całego ciała oraz oddzielne natryski
(prysznice) do przemywania oczu.
2.
Natryski, o których mowa w ust. 1, powinny, w razie potrzeby,
umożliwiać ich natychmiastowe uruchomienie samoczynne lub w inny sposób -
z uwzględnieniem ograniczonej sprawności osób z nich korzystających.
Natryski powinny być zasilane wodą nieogrzewaną i działać niezawodnie
bez względu na warunki atmosferyczne.
3.
Przy wyjściu z pomieszczenia, w którym odbywa się praca przy użyciu
materiałów zakaźnych lub toksycznych powinna znajdować się co najmniej
jedna umywalka z doprowadzoną do niej ciepłą wodą - na każdych
dwudziestu pracowników jednocześnie zatrudnionych, lecz nie mniej niż
jedna umywalka przy mniejszej liczbie zatrudnionych.
§ 104. Szczegółowe warunki przechowywania, transportu i stosowania materiałów niebezpiecznych określają odrębne przepisy.
§ 105. 1.
Pracą na wysokości w rozumieniu rozporządzenia jest praca wykonywana na
powierzchni znajdującej się na wysokości co najmniej 1,0 m nad poziomem
podłogi lub ziemi.
2.
Do pracy na wysokości nie zalicza się pracy na powierzchni, niezależnie
od wysokości, na jakiej się znajduje, jeżeli powierzchnia ta:
1) osłonięta jest ze wszystkich stron do wysokości co najmniej 1,5 m pełnymi ścianami lub ścianami z oknami oszklonymi;
2) wyposażona jest w inne stałe konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika przed upadkiem z wysokości.
§ 106. 1.
Na powierzchniach wzniesionych na wysokość powyżej 1,0 m nad poziomem
podłogi lub ziemi, na których w związku z wykonywaną pracą mogą
przebywać pracownicy, lub służących jako przejścia, powinny być
zainstalowane balustrady składające się z poręczy ochronnych
umieszczonych na wysokości co najmniej 1,1 m i krawężników o wysokości
co najmniej 0,15 m. Pomiędzy poręczą i krawężnikiem powinna być
umieszczona w połowie wysokości poprzeczka lub przestrzeń ta powinna być
wypełniona w sposób uniemożliwiający wypadnięcie osób.
2.
Jeżeli ze względu na rodzaj i warunki wykonywania prac na wysokości
zastosowanie balustrad, o których mowa w ust. 1, jest niemożliwe, należy
stosować inne skuteczne środki ochrony pracowników przed upadkiem z
wysokości, odpowiednie do rodzaju i warunków wykonywania pracy.
3. Wymagania określone w ust. 1 nie dotyczą ramp przeładunkowych.
§ 107.
Prace na wysokości powinny być organizowane i wykonywane w sposób
niezmuszający pracownika do wychylania się poza poręcz balustrady lub
obrys urządzenia, na którym stoi.
§ 108.
Przy pracach na: drabinach, klamrach, rusztowaniach i innych
podwyższeniach nieprzeznaczonych na pobyt ludzi, na wysokości do 2 m nad
poziomem podłogi lub ziemi niewymagających od pracownika wychylania się
poza obrys urządzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej
wymuszonej pozycji ciała grożącej upadkiem z wysokości, należy zapewnić,
aby:
1) drabiny,
klamry, rusztowania, pomosty i inne urządzenia były stabilne i
zabezpieczone przed nieprzewidywaną zmianą położenia oraz posiadały
odpowiednią wytrzymałość na przewidywane obciążenie;
2) pomost roboczy spełniał następujące wymagania:
a) powierzchnia pomostu powinna być wystarczająca dla pracowników, narzędzi i niezbędnych materiałów,
b) podłoga powinna być pozioma i równa, trwale umocowana do elementów konstrukcyjnych pomostu,
c) w widocznym miejscu pomostu powinny być umieszczone czytelne informacje o wielkości dopuszczalnego obciążenia.
§ 109. 1.
Przy pracach wykonywanych na rusztowaniach na wysokości powyżej 2 m od
otaczającego poziomu podłogi lub terenu zewnętrznego oraz na podestach
ruchomych wiszących należy w szczególności: 1) zapewnić bezpieczeństwo przy komunikacji pionowej i dojścia do stanowiska pracy;
2) zapewnić stabilność rusztowań i odpowiednią ich wytrzymałość na przewidywane obciążenia;
3) przed rozpoczęciem użytkowania rusztowania należy dokonać odbioru technicznego w trybie określonym w odrębnych przepisach.
2.
Rusztowania i podesty ruchome wiszące powinny spełniać wymagania
określone odpowiednio w odrębnych przepisach oraz w Polskich Normach.
§ 110. 1.
Przy pracach na: słupach, masztach, konstrukcjach wieżowych, kominach,
konstrukcjach budowlanych bez stropów, a także przy ustawianiu lub
rozbiórce rusztowań oraz przy pracach na drabinach i klamrach na
wysokości powyżej 2 m nad poziomem terenu zewnętrznego lub podłogi
należy w szczególności: 1) przed
rozpoczęciem prac sprawdzić stan techniczny konstrukcji lub urządzeń,
na których mają być wykonywane prace, w tych ich stabilność,
wytrzymałość na przewidywane obciążenie oraz zabezpieczenie przed
nieprzewidywaną zmianą położenia, a także stan techniczny stałych
elementów konstrukcji lub urządzeń mających służyć do mocowania linek
bezpieczeństwa;
2) zapewnić
stosowanie przez pracowników, odpowiedniego do rodzaju wykonywanych
prac, sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości jak: szelki
bezpieczeństwa z linką bezpieczeństwa przymocowaną do stałych elementów
konstrukcji, szelki bezpieczeństwa z pasem biodrowym (do prac w
podparciu - na słupach, masztach itp.);
3) zapewnić stosowanie przez pracowników hełmów ochronnych przeznaczonych do prac na wysokości.
2.
Wymagania określone w ust. 1 dotyczą również prac wykonywanych na
galeriach, pomostach, podestach i innych podwyższeniach, o których mowa w
§ 108, jeżeli rodzaj pracy wymaga od pracownika wychylenia się poza
balustradę lub obrys urządzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej
wymuszonej pozycji ciała grożącej upadkiem z wysokości.
§ 111. 1.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom pomieszczenia i
urządzenia higienicznosanitarne, których rodzaj, ilość i wielkość
powinny być dostosowane do liczby zatrudnionych pracowników, stosowanych
technologii i rodzajów pracy oraz warunków, w jakich ta praca jest
wykonywana.
2. Wymagania dla pomieszczeń i urządzeń higienicznosanitarnych określa załącznik nr 3 do rozporządzenia.
§ 112.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić wszystkim pracownikom wodę zdatną
do picia lub inne napoje, a pracownikom zatrudnionym stale lub okresowo w
warunkach szczególnie uciążliwych zapewnić oprócz wody, inne napoje.
Ilość, rodzaj i temperatura tych napojów powinny być dostosowane do
warunków wykonywania pracy i potrzeb fizjologicznych pracowników.
Szczegółowe zasady zaopatrzenia w napoje pracowników zatrudnionych w
warunkach szczególnie uciążliwych określają odrębne przepisy.
§ 113. 1. Miejsca czerpania wody zdatnej do picia powinny znajdować się nie dalej niż 75 m od stanowisk pracy.
2.
Zbiorniki, przewody i miejsca czerpania wody powinny być zabezpieczone
przed zanieczyszczeniem lub zakażeniem. Czerpanie wody ze zbiorników
powinno odbywać się wyłącznie z zaworów czerpalnych.
3. Miejsca czerpania wody nienadającej się do picia powinny być oznakowane zgodnie z Polską Normą.
§ 114. 1.
Pracodawca zatrudniający pracowników przy pracach wykonywanych w
pomieszczeniach, w których temperatura spowodowana procesami
technologicznymi jest stale wyższa niż 30 °C (303 K), jest obowiązany
zapewnić klimatyzowane pomieszczenie do wypoczynku, wyposażone w stoły
oraz krzesła z oparciem spełniające wymagania ergonomii. Liczba miejsc
siedzących powinna być nie mniejsza niż jedno miejsce na pięciu
pracowników korzystających z pomieszczenia, zatrudnionych na
najliczniejszej zmianie. Odległość od najdalszego stanowiska pracy do
pomieszczenia klimatyzowanego nie powinna przekraczać 75 m.
2.
Pracownikom zatrudnionym w warunkach, o których mowa w ust. 1, należy
stworzyć możliwość obmycia ciała, szczególnie w ciepłej porze roku -
poprzez umieszczenie w pobliżu pomieszczeń pracy natrysków ręcznych na
giętkich przewodach, z doprowadzeniem ciepłej wody.
3. Jako pomieszczenia do wypoczynku mogą być wykorzystane jadalnie, o ile spełniają wymagania określone w ust. 1.
§ 115.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić dostarczanie pracownikom środków
higieny osobistej, których ilość i rodzaje powinny być dostosowane do
rodzaju i stopnia zanieczyszczenia ciała przy określonych pracach.
§ 1. 1.
Pracodawca powinien zapewnić stosowanie znaków lub sygnałów
bezpieczeństwa wszędzie tam, gdzie nie można zlikwidować zagrożenia
środkami ochrony zbiorowej lub innymi środkami stosowanymi w organizacji
pracy.
2.
W zależności od rodzaju stosowanego transportu - w zakładzie pracy
powinny być stosowane znaki i sygnały używane w transporcie drogowym,
kolejowym, śródlądowym, morskim i powietrznym.
§ 2.
Pracodawca powinien zapewnić pracownikom instrukcje dotyczące
stosowanych w zakładzie pracy znaków i sygnałów bezpieczeństwa,
obejmujące w szczególności znaczenie znaków i sygnałów oraz zasady
zachowania się pracowników, których mogą one dotyczyć.
§ 3.
Znaki i sygnały bezpieczeństwa powinny być stosowane do przekazywania
informacji określonych w niniejszym załączniku oraz powinny spełniać
wymagania w nim zawarte. Wymagania dotyczące znaków bezpieczeństwa
nieuregulowane w załączniku, w tym wzory tych znaków, są określone w
Polskich Normach.
§ 4. 1. Znaki zakazu, ostrzegawcze, nakazu, ewakuacyjne i informacyjne powinny być stosowane jako znaki stałe.
2.
Miejsca, w których istnieje ryzyko upadku lub kolizji z przeszkodami,
powinny być na stałe oznaczone barwą bezpieczeństwa lub znakiem
bezpieczeństwa.
3. Drogi powinny być na stałe oznaczone barwą bezpieczeństwa.
§ 5. 1.
Sygnały świetlne, sygnały dźwiękowe i komunikaty słowne powinny być
stosowane, gdy wymaga tego sytuacja, w celu zasygnalizowania
niebezpieczeństwa i wezwania ludzi do podjęcia określonych działań albo
do ewakuacji.
2. Łącznie mogą być stosowane:
1) sygnały świetlne i sygnały dźwiękowe;
2) sygnały świetlne i komunikaty słowne;
3) sygnały ręczne i komunikaty słowne.
§ 6. 1.
Stosowane znaki i sygnały powinny być odpowiednio czytelne, widoczne i
słyszalne. Ich czytelność, widoczność i słyszalność nie może być
zmniejszana przede wszystkim przez: 1) jednoczesne stosowanie znaków lub sygnałów tego samego rodzaju. W szczególności należy unikać:
a) umieszczania zbyt wielu znaków lub sygnałów blisko siebie,
b) jednoczesnego stosowania dwóch sygnałów świetlnych, które łatwo mogą być pomylone,
c) stosowania sygnału świetlnego blisko innego źródła światła,
d) używania jednocześnie dwóch sygnałów dźwiękowych,
e) stosowania sygnałów dźwiękowych przy zbyt dużym natężeniu hałasu tła (otoczenia);
2) zastosowanie nieodpowiedniego wzoru znaku;
3) niewystarczającą liczbę znaków lub sygnałów oraz ich nieodpowiednie umiejscowienie;
4) niewystarczającą dbałość o stan techniczny lub prawidłowe funkcjonowanie urządzeń sygnalizacyjnych.
2.
Znaki bezpieczeństwa i urządzenia sygnalizacyjne powinny być
sprawdzane, czyszczone i konserwowane w regularnych odstępach czasu
oraz, w zależności od potrzeb, naprawiane i wymieniane, tak aby zapewnić
spełnianie przez nie funkcji informacyjnej i sygnalizacyjnej.
3.
Liczba i umiejscowienie znaków bezpieczeństwa i urządzeń
sygnalizacyjnych powinny być uzależnione od wielkości terenu, na którym
są stosowane, oraz od rodzajów i poziomu występujących zagrożeń.
§ 7.
Jeśli zdolność słyszenia lub widzenia pracowników jest ograniczona, w
szczególności w związku ze stosowaniem środków ochrony indywidualnej,
znaki i sygnały bezpieczeństwa powinny być dostosowane do możliwości
percepcyjnych pracowników.
§ 8. 1.
Znaki i sygnały bezpieczeństwa, wymagające zasilania energią
elektryczną, w razie przerwy w dopływie tej energii powinny mieć
zapewnione zasilanie awaryjne, chyba że przerwa ta spowoduje ustanie
zagrożenia.
2. Przed zastosowaniem sygnałów świetlnych lub sygnałów dźwiękowych należy upewnić się, że działają poprawnie i niezawodnie.
3.
Zadziałanie sygnału świetlnego lub sygnału dźwiękowego powinno nastąpić
w czasie, kiedy jest to niezbędne z uwagi na bezpieczeństwo
pracowników; działanie tego sygnału powinno trwać do czasu ustania
zagrożenia.
§ 9. 1.
Znaki bezpieczeństwa powinny być umieszczone odpowiednio do linii
wzroku - w miejscu lub w najbliższym otoczeniu określonego zagrożenia, a
w przypadku ogólnego zagrożenia - przy wejściu na teren, na którym
występuje zagrożenie.
2.
Miejsce, w którym znajdują się znaki bezpieczeństwa, powinno być dobrze
oświetlone, łatwo dostępne i widoczne. W przypadku gdy znaki znajdują
się w miejscu o niedostatecznym poziomie oświetlenia dziennego, miejsce
to powinno być oświetlone światłem elektrycznym albo powinny być
zastosowane znaki wykonane z materiału posiadającego zdolność emisji
światła po usunięciu źródła wzbudzającego lub pokryte takim materiałem.
§ 10. Znak bezpieczeństwa powinien być usunięty, gdy przestanie istnieć zagrożenie, którego on dotyczy.
§ 11.
Wymagania dotyczące stosowania znaków ewakuacyjnych i znaków
dotyczących ochrony przeciwpożarowej określają odrębne przepisy i
Polskie Normy.
§ 12. 1.
Miejsca w zakładzie pracy, do których pracownicy mają dostęp podczas
pracy, a w których istnieje ryzyko kolizji z przeszkodami, upadku lub
spadania przedmiotów, powinny być oznakowane skośnymi pasami - na
przemian żółtymi i czarnymi lub czerwonymi i białymi.
2. Wymiary oznaczenia, o którym mowa w ust. 1, powinny być odpowiednie do rozmiaru przeszkody lub niebezpiecznego miejsca.
3. Żółte i czarne lub białe i czerwone pasy powinny być narysowane pod kątem około 45° i powinny mieć zbliżone wymiary.
§ 13. 1.
Drogi w budynkach powinny być wyraźnie wyznaczone za pomocą ciągłych
pasów o dobrze widocznej barwie (z uwzględnieniem barwy podłoża) -
najlepiej żółtej lub białej.
2.
Rozmieszczenie pasów wyznaczających drogi powinno uwzględniać niezbędną
(bezpieczną) odległość między pojazdami i jakąkolwiek przeszkodą mogącą
znajdować się w pobliżu oraz między pieszymi i pojazdami.
3.
Przepis ust. 1 dotyczy również stałych dróg na zewnątrz budynków, o ile
drogi te nie są otoczone odpowiednimi barierami lub chodnikami.
§ 14. 1.
Światło emitowane przez urządzenie sygnalizacyjne powinno kontrastować
odpowiednio z otoczeniem i warunkami jego stosowania; nie może ono być
zbyt silne, aby nie powodowało olśnienia, ani zbyt słabe, aby nie
powodowało złej widoczności sygnału.
2.
Powierzchnia świecąca może być tylko w jednym kolorze lub zawierać
symbol obrazkowy (piktogram) na określonym tle - zgodnie z wymaganiami
określonymi w Polskich Normach.
§ 15. 1.
Jeżeli urządzenie może wysyłać sygnał świetlny ciągły i przerywany
(migający) - sygnał przerywany powinien być używany do informowania o
większym niebezpieczeństwie lub o pilniejszej potrzebie interwencji albo
podjęcia określonej akcji, niż to wskazuje sygnał ciągły. Czas trwania
każdego błysku i częstotliwość błysków w sygnale przerywanym powinny być
tak dobrane, aby zapewnić dobrą percepcję informacji i uniknąć
pomylenia z różnymi sygnałami świetlnymi przerywanymi lub z sygnałem
ciągłym.
2. Jeżeli sygnał świetlny przerywany jest używany zamiast lub razem z sygnałem dźwiękowym, kod tego sygnału powinien być taki sam.
3.
Urządzenie do wysyłania sygnałów świetlnych, używane w przypadku
poważnego niebezpieczeństwa, powinno zapewniać ciągłość wysyłania
sygnałów, w szczególności poprzez zainstalowanie dodatkowego źródła
światła lub systematyczne kontrole urządzenia.
§ 16. 1. Sygnał dźwiękowy powinien: 1) być
dobrze słyszalny - o poziomie dźwięku odpowiednio wyższym niż poziom
hałasu tła (otoczenia), a jednocześnie nie może być nadmiernie głośny
lub przykry;
2) być łatwo rozpoznawalny, zwłaszcza gdy chodzi o czas trwania impulsów oraz przerw między impulsami i grupą impulsów;
3) łatwo odróżniać się od innych sygnałów dźwiękowych oraz hałasu tła (otoczenia).
2.
Jeżeli urządzenie może wysyłać sygnał dźwiękowy o zmiennej i stałej
częstotliwości - sygnał o zmiennej częstotliwości powinien być używany
do informowania o większym niebezpieczeństwie lub o pilniejszej
potrzebie interwencji albo podjęcia określonej akcji, niż to wskazuje
sygnał o stałej częstotliwości.
§ 17. Dźwiękowy sygnał wzywający do ewakuacji powinien być ciągły.
§ 18. Wymagania dotyczące projektowania sygnałów dźwiękowych określone są w Polskich Normach.
§ 19. 1.
Komunikat słowny wysyłany przez nadawcę lub urządzenie emitujące do
jednego lub wielu odbiorców powinien mieć formę krótkich tekstów,
zwrotów, słów pojedynczych lub grup słów.
2.
Komunikaty słowne powinny być możliwie jak najkrótsze, najprostsze i
najbardziej przejrzyste - przystosowane do zdolności werbalnej nadawcy i
zdolności słyszenia odbiorcy lub odbiorców.
3.
Komunikat słowny może być przekazywany bezpośrednio (wypowiadany przez
człowieka) lub pośrednio (emitowany za pomocą odpowiedniego urządzenia).
§ 20. 1.
Osoby, będące nadawcami i odbiorcami komunikatu powinny dobrze znać
język, w którym jest sformułowany, aby mogły go poprawnie wymówić oraz
zrozumieć i w efekcie przyjąć odpowiednie zachowanie zgodne z
wymaganiami bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.
2.
Jeżeli komunikat słowny jest używany zamiast lub razem z sygnałami
ręcznymi, a nie stosuje się specjalnych kodów, należy użyć takich słów
jak:
| - oznaczające rozpoczęcie kierowania, |
| - oznaczające przerwę lub zakończenie jakiegoś ruchu, |
| - oznaczające zatrzymanie działania, |
| - oznaczające konieczność przyspieszenia ruchu ze względów bezpieczeństwa, |
| - oznaczające konieczność powolnego wykonywania ruchu, |
| - w znaczeniu "podnieść ładunek do góry", |
| - w znaczeniu "opuścić ładunek w dół", |
| - oznaczające kierunek ruchu, |
| który jednocześnie powinien |
| być skoordynowany z odpowiednimi |
| |
| - oznaczające konieczność zatrzymania w nagłym przypadku. |
§ 21. 1. Sygnał ręczny powinien być precyzyjny, prosty, łatwy do wykonania i do zrozumienia, a także odróżniać się od innych sygnałów.
2.
Jeśli podczas sygnału ręcznego konieczne jest używanie obu rąk naraz -
ich użycie powinno odbywać się w sposób symetryczny i dotyczyć tylko
jednego sygnału.
§ 22.
Osoba przekazująca sygnały ręczne - sygnalista lub hakowy - zwana dalej
"sygnalistą", wykonuje za pomocą rąk lub dłoni określone w poniższej
tabeli gesty, przekazując w ten sposób instrukcje dotyczące określonych
manewrów osobie odbierającej sygnał, zwanej dalej "operatorem".
| | |
| | |
| | |
START Uwaga! Początek kierowania | Obie ręce wyciągnięte poziomo, dłonie zwrócone wewnętrzną stroną do przodu | |
ZATRZYMAĆ Przerwa - koniec ruchu | Prawa ręka skierowana do góry, z wewnętrzną stroną dłoni skierowaną do przodu | |
KONIEC Zatrzymanie działania | Obie ręce połączone na wysokości klatki piersiowej | |
| Zakodowane gesty sterujące ruchem, przedstawione w tabeli, wykonywane są w szybkim tempie | |
| Zakodowane gesty sterujące ruchem, przedstawione w tabeli, wykonywane są bardzo powoli | |
| | |
| Prawa ręka skierowana do góry z dłonią skierowaną wewnętrzną stroną do przodu - wykonuje wolno ruch okrężny | |
| Prawa ręka skierowana do dołu z dłonią skierowaną wewnętrzną stroną do przodu - wykonuje wolno ruch okrężny | |
| Dłonie pokazują odpowiednią odległość | |
| | |
| Obie ręce zgięte, dłonie skierowane wewnętrzną stroną do góry, przedramiona wykonują powolne ruchy w kierunku ciała | |
| Obie ręce zgięte, dłonie skierowane wewnętrzną stroną na zewnątrz, przedramiona wykonują powolne ruchy od siebie | |
RUCH W PRAWO OD SYGNALISTY | Prawa ręka wyciągnięta poziomo z dłonią zwróconą wewnętrzną stroną do dołu, wykonuje małe powolne ruchy w prawo | |
RUCH W LEWO OD SYGNALISTY | Lewa ręka wyciągnięta poziomo z dłonią zwróconą wewnętrzną stroną do dołu, wykonuje małe powolne ruchy w lewo | |
| Dłonie pokazują odpowiednią odległość | |
| | |
STOP Zatrzymanie w nagłym przypadku | Obie ręce wyciągnięte do góry, dłonie zwrócone wewnętrzną stroną do przodu | |
Uwaga: Wszystkie
zakodowane gesty, przedstawione w tabeli, nie wykluczają użycia,
zwłaszcza w pewnych sektorach działalności, innych dodatkowych gestów,
stosowanych na podstawie przepisów szczegółowych.
§ 23. 1.
Sygnalista kieruje manewrami w taki sposób, aby ich wykonywanie
zapewniało bezpieczeństwo pracownikom znajdującym się w pobliżu.
2.
Sygnalista powinien mieć możliwość kontrolowania wszystkich manewrów -
bez ryzyka narażenia na zagrożenia związane z wykonywaniem tych
manewrów. Jeżeli wymóg ten nie może być w pełni spełniony przez jednego
sygnalistę - pracodawca powinien zatrudnić jednego lub kilku dodatkowych
sygnalistów.
3.
Jeżeli operator nie może wykonać otrzymanych od sygnalisty poleceń z
zachowaniem wymagań bezpieczeństwa - powinien wstrzymać wykonywanie
rozpoczętego manewru i zażądać nowych instrukcji.
§ 24.
Sygnalista powinien być wyposażony w jeden lub więcej elementów
rozpoznawczych, takich jak kurtka, kamizelka, kask, opaska. Elementy
rozpoznawcze powinny mieć jaskrawe, najlepiej jednakowe kolory, takie
jak pomarańczowy, żółty lub czerwony, używane wyłącznie przez
sygnalistę.
§ 1.
Środki ochrony indywidualnej powinny być stosowane w sytuacjach, kiedy
nie można uniknąć zagrożeń lub nie można ich wystarczająco ograniczyć za
pomocą środków ochrony zbiorowej lub odpowiedniej organizacji pracy.
§ 2. Dostarczane pracownikom do stosowania środki ochrony indywidualnej powinny:
1) być odpowiednie do istniejącego zagrożenia i nie powodować same z siebie zwiększonego zagrożenia;
2) uwzględniać warunki istniejące w danym miejscu pracy;
3) uwzględniać wymagania ergonomii oraz stan zdrowia pracownika;
4) być odpowiednio dopasowane do użytkownika - po wykonaniu niezbędnych regulacji.
§ 3.
W przypadku występowania więcej niż jednego zagrożenia i konieczności
jednoczesnego stosowania kilku środków ochrony indywidualnej - środki te
powinny dać się dopasować względem siebie bez zmniejszenia ich
właściwości ochronnych.
§ 4.
W zależności od stopnia zagrożenia, częstości narażenia na zagrożenie,
cech stanowiska pracy każdego pracownika i skuteczności działania
środków ochrony indywidualnej - pracodawca powinien określić warunki
stosowania środków ochrony indywidualnej, a w szczególności czas i
przypadki, w których powinny być używane.
§ 5.
Środki ochrony indywidualnej powinny być przeznaczone do osobistego
użytku. W wyjątkowych przypadkach środek ochrony indywidualnej może być
używany przez więcej niż jedną osobę, o ile zastosowano działania
wykluczające niepożądany wpływ takiego użytkowania na zdrowie lub
higienę użytkowników.
§ 6. 1.
Środki ochrony indywidualnej powinny być stosowane zgodnie ze swoim
przeznaczeniem, z wyłączeniem szczególnych i wyjątkowych sytuacji -
zgodnie z instrukcją przekazaną przez pracodawcę. W razie potrzeby - w
celu zapewnienia właściwego używania środków ochrony indywidualnej -
pracodawca powinien zorganizować pokazy używania tych środków.
2.
Instrukcja, o której mowa w ust. 1, powinna być zrozumiała dla
pracowników oraz powinna określać sposoby używania środków ochrony
indywidualnej, ich kontroli i konserwacji.
§ 7. 1.
Przed nabyciem środków ochrony indywidualnej pracodawca powinien
ocenić, czy środki, które zamierza zastosować, spełniają wymagania
określone w § 2 i 3. Ocena taka powinna obejmować: 1) analizę i ocenę zagrożeń, których nie można uniknąć innymi metodami;
2) określenie
cech, jakie muszą posiadać środki ochrony indywidualnej, aby skutecznie
chroniły przed zagrożeniami, o których mowa w pkt 1, uwzględniając
wszelkie ryzyko, jakie mogą stwarzać te środki same z siebie;
3) porównanie cech dostępnych na rynku środków ochrony indywidualnej z cechami, o których mowa w pkt 2.
2. Ocena, o której mowa w ust. 1, powinna być ponawiana w sytuacji wystąpienia zmian któregokolwiek z jej elementów.
§ 8.
Przy ustalaniu środków ochrony indywidualnej niezbędnych do stosowania
przy określonych pracach pracodawca powinien uwzględniać wskazania
zawarte w tabelach nr 1-3.
Tabela nr 1
ZAGROŻENIA, PRZY KTÓRYCH WYMAGANE JEST STOSOWANIE ŚRODKÓW
OCHRONY INDYWIDUALNEJ
| Najczęściej zagrożone części ciała |
| | | | | | | | | | | | | | |
| | Wybuchy, uderzenia, wstrząsy, zgniecenia | | | | | | | | | | | | |
| | Przekłucia, przecięcia, otarcia | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | | | | |
| | Wysoka temperatura, ogień | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | | | |
| | | | | | | | | | | | | |
| Biologiczne antygeny inne niż mikroorganizmy | | | | | | | | | | | | |
| Pierwotniaki i zwierzęta bezkręgowe | | | | | | | | | | | | |
Tabela nr 2
RODZAJE PRAC, PRZY KTÓRYCH WYMAGANE JEST STOSOWANIE ŚRODKÓW OCHRONY INDYWIDUALNEJ
| Rodzaje środków ochrony indywidualnej | Rodzaje prac, przy których wymagane jest stosowanie środków ochrony indywidualnej |
| | |
| | Prace
w narażeniu na działanie wody, czynników chemicznych, pyłowych,
mechanicznych i biologicznych oraz wysokiej i niskiej temperatury -
stwarzające ryzyko dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracowników, w tym w
szczególności: |
| | a) prace w narażeniu na działanie szkodliwych dla zdrowia substancji chemicznych i biologicznych oraz pyłów, |
| | b) prace w narażeniu na działanie substancji rakotwórczych, |
| | c) prace w kanałach ściekowych, rowach, podziemnych kryptach, studzienkach, cysternach, kadziach, zbiornikach lub innych podobnych miejscach - w narażeniu na kontakt z wilgotnymi lub mokrymi ściankami, |
| | d) prace na zewnątrz pomieszczeń - w narażeniu na deszcz lub chłód, |
| | e) prace w pomieszczeniach o bardzo niskiej temperaturze, w tym w komorach chłodniczych, |
| | f) przenoszenie ładunków o wysokiej temperaturze lub przebywanie w ich pobliżu oraz prace w wysokiej temperaturze (pochodzenia technologicznego), |
| | g) spawanie, kucie oraz odlewanie metali, |
| | h) prace stwarzające ryzyko zapalenia odzieży od płomienia, gorących odprysków metali lub żużla, |
| | i) prace w kontakcie z przedmiotami o szorstkich powierzchniach, ostrych krawędziach i inne stwarzające ryzyko urazu, |
| | j) oczyszczanie odlewów, piaskowanie albo śrutowanie wyrobów, |
| | k) prace narażające na zamoczenie ciała lub przesiąknięcie odzieży w wyniku stosowania wody, roztworów, kąpieli, mas ciekłych, olei, tłuszczów lub innych substancji płynnych, wilgotnych, oleistych lub tłustych, |
| | l) prace w narażeniu na zanieczyszczenie ciała substancjami podatnymi na gnicie lub zainfekowanymi albo odpadami, w tym w zakładach oczyszczania miasta, zakładach zajmujących się opróżnianiem szamb lub zbiorników na gnojówkę, w laboratoriach biologicznych, w ubojniach, rzeźniach, wytwórniach konserw mięsnych lub rybnych, zakładach przetwórstwa podrobów i wszelkie inne prace, przy których istnieje ryzyko podobnych zanieczyszczeń, |
| | ł) prace, podczas których pracownicy muszą być dobrze widoczni, w tym wykonywane na torach kolejowych, w miejscach o wzmożonym ruchu pojazdów, w transporcie dołowym kopalń i w transporcie wewnątrzzakładowym |
| | |
| | Prace narażające pracowników na urazy głowy, w tym w szczególności: a) prace budowlane, zwłaszcza na rusztowaniach i w ich sąsiedztwie, przy wznoszeniu i demontażu szalowania, przy rozbiórkach obiektów budowlanych, prace montażowe i instalacyjne, |
| | b) prace na mostach, konstrukcjach stalowych, masztach, wieżach, stalowych konstrukcjach hydraulicznych, wielkich piecach, w stalowniach, walcowniach, dużych zbiornikach i rurociągach, stacjach energetycznych, prace remontowo-montażowe przy kotłach i ich instalacjach, |
| | c) prace ziemne i skalne, prace w wykopach, rowach, szybach i tunelach, |
| | d) prace w podziemnych wyrobiskach, kopalniach odkrywkowych, przy wydobywaniu węgla i innych surowców mineralnych, |
| | e) prace z materiałami wybuchowymi, |
| | f) prace przy wielkich piecach, w zakładach przeróbki rud, kuźniach i odlewniach metali, |
| | g) prace w sąsiedztwie urządzeń do podnoszenia, dźwigów i przenośników, |
| | h) prace przy piecach przemysłowych, |
| | i) prace w stoczniach okrętowych, |
| | j) prace manewrowe na kolei. |
| | Prace
stwarzające ryzyko pochwycenia włosów, zamoczenia głowy lub
zanieczyszczenia substancjami i materiałami toksycznymi, drażniącymi,
żrącymi, podatnymi na gnicie lub mogącymi być źródłem infekcji oraz
wykonywane w warunkach niskiej i wysokiej temperatury, a w
szczególności: |
| | a) prace w narażeniu na działanie pyłów toksycznych albo substancji żrących lub drażniących, |
| | b) przenoszenie, na głowie lub ramionach, półtuszy zwierzęcych, skór lub innych produktów podatnych na gnicie, pochodzących z uboju zwierząt, paczek z niezdezynfekowanymi kawałkami materiału lub substancji pochodzenia zwierzęcego (nawet jeśli są suche) mogących być źródłem infekcji (w tym worki z kośćmi lub porożem, paczki zawierające włosie, wełnę, skóry), |
| | c) prace w kanałach ściekowych, rowach, podziemnych kryptach, studzienkach, cysternach, kadziach, zbiornikach lub innych podobnych miejscach, zanieczyszczonych osadami albo odpadami z jakichkolwiek substancji lub opanowanych przez robactwo, |
| | d) prace na zewnątrz pomieszczeń - w narażeniu na deszcz albo działanie niskiej lub wysokiej temperatury, |
| | e) prace w komorach chłodniczych, |
| | f) prace, przy których włosy pracowników są narażone na wciągnięcie przez ruchome części maszyn lub urządzeń mechanicznych, |
| | g) prace w narażeniu na działanie substancji rakotwórczych |
| Środki ochrony kończyn dolnych | Prace
stwarzające ryzyko urazów kończyn dolnych (w tym oparzenia), ich
zamoczenia lub zanieczyszczenia substancjami i materiałami toksycznymi,
drażniącymi, żrącymi, podatnymi na gnicie lub mogącymi być źródłem
infekcji oraz wykonywane w warunkach niskiej lub wysokiej temperatury, a
w szczególności: |
| | a) prace przy rozbiórce, prace budowlane, prace przy wznoszeniu rusztowań, prace przy deskowaniu lub zdejmowaniu deskowania konstrukcji betonowych oraz inne prace na budowie w narażeniu na zranienie stóp przez gwoździe lub ostre przedmioty, |
| | b) prace na mostach, konstrukcjach stalowych, masztach, wieżach i dźwigach, |
| | c) prace przy wielkich piecach, w stalowniach, walcowniach, stacjach energetycznych, dużych zbiornikach i rurociągach, |
| | d) prace w kopalniach odkrywkowych, przy wydobywaniu węgla, przy wybieraniu i obróbce materiałów skalnych, |
| | e) oczyszczanie odlewów lub piaskowanie albo śrutowanie jakichkolwiek przedmiotów, |
| | f) prace w kuźniach lub przy odlewaniu stopionych metali, |
| | g) prace w narażeniu na kontakt nóg z bardzo gorącymi lub bardzo zimnymi materiałami, |
| | h) prace w komorach chłodniczych, |
| | i) prace przy wytwarzaniu i obróbce szkła płaskiego i szklanych pojemników, |
| | j) prace formierskie podczas produkcji wyrobów ceramicznych i materiałów budowlanych, |
| | k) prace remontowe i renowacyjne, |
| | l) prace w stoczniach, prace manewrowe na kolei, |
| | ł) transport i magazynowanie ciężkich elementów, których upadek na stopę może spowodować jej zranienie, |
| | m) prace w narażeniu na ryzyko upadku z wysokości na skutek ześlizgnięcia, w tym prace na dachu, |
| | n) prace z użyciem pilarki łańcuchowej, w tym przycinanie i ścinanie drzew, |
| | o) prace w kanałach ściekowych, rowach, podziemnych kryptach, studzienkach, cysternach, kadziach, zbiornikach, stawach, ciekach wodnych lub innych podobnych miejscach zawierających ciecze lub błoto, |
| | p) prace, przy których możliwe jest wylanie lub wyciek cieczy, w narażeniu na zamoczenie stóp przez te ciecze, w tym w pływalniach lub myjniach, |
| | q) prace w narażeniu na zanieczyszczenie stóp substancjami toksycznymi, żrącymi lub drażniącymi, |
| | r) prace w narażeniu na zanieczyszczenie stóp substancjami organicznymi podatnymi na gnicie lub odpadami |
| Środki ochrony kończyn górnych | Prace
stwarzające ryzyko urazów rąk (związanych również z działaniem wysokiej
temperatury, wibracji oraz substancji chemicznych), prace w kontakcie z
wodą, substancjami toksycznymi, żrącymi lub drażniącymi, z materiałami
podatnymi na gnicie i innymi mogącymi być źródłem infekcji oraz prace w
niskiej temperaturze, w tym w szczególności: |
| | a) prace z użyciem przedmiotów lub materiałów ostrych, tnących, kłujących, parzących lub szczególnie chropowatych albo inne narażające na uszkodzenia rąk, z wyłączeniem prac przy obsłudze maszyn, przy których istnieje niebezpieczeństwo wciągnięcia rękawicy, |
| | b) spawanie lub cięcie metali przy pomocy łuku elektrycznego i wszelkie inne czynności wymagające użycia lamp łukowych lub też innych źródeł promieniowania ultrafioletowego, |
| | c) oczyszczanie odlewów lub piaskowanie albo śrutowanie jakichkolwiek przedmiotów, lub też odlewanie stopionych metali, |
| | d) prace, przy których przedramiona są narażone na poranienie lub rozpryskiwanie materiałów żarzących się, |
| | e) cięcie mięsa i usuwanie kości za pomocą noży, |
| | f) przenoszenie ładunków o wysokiej temperaturze, |
| | g) prace narażające pracowników na działanie substancji chemicznych i biologicznych niebezpiecznych dla zdrowia, |
| | h) prace, przy których ręce pracowników narażone są na kontakt z substancjami toksycznymi, żrącymi lub drażniącymi, |
| | i) prace w narażeniu na działanie substancji rakotwórczych, |
| | j) prace, przy których ręce pracowników są narażone na kontakt z zainfekowanymi zwierzętami lub padliną, szczątkami zwierząt lub substancjami pochodzenia zwierzęcego nienadającymi się do spożycia, w tym w miejscach przeznaczonych do rozbioru półtuszy zwierzęcych i laboratoriach biologicznych, |
| | k) prace w kontakcie ze zwłokami lub z substancjami z nich pochodzącymi, |
| | l) prace przy ściekach i innych instalacjach kanalizacyjnych oraz czynności związane z ręcznym czyszczeniem rur i zbiorników lub inne czynności wymagające kontaktu rąk ze ściekami, |
| | ł) prace w kontakcie z brudną bielizną lub brudną odzieżą, szmatami i starymi, niezdezynfekowanymi ubraniami, śmieciami, |
| | m) wszelkie prace, podczas których ręce są narażone na kontakt z substancjami mogącymi zawierać zarazki, |
| | n) prace w komorach chłodniczych |
| Środki ochrony twarzy i oczu | Prace,
przy których twarz lub oczy pracowników są narażone na urazy albo
podrażnienia w wyniku działania czynników niebezpiecznych i szkodliwych
dla zdrowia, w tym w szczególności: |
| | a) prace, przy których oczy są narażone na kontakt z substancjami o wyraźnym działaniu drażniącym wzrok, jak pył paku, pył węglowy i inne cząsteczki lub opary substancji żrących, |
| | b) spawanie lub cięcie metali przy pomocy palnika lub łuku elektrycznego, |
| | |
| | d) obserwowanie intensywnych punktów świetlnych, w tym wnętrza pieca lub substancji silnie rozżarzonych, takich jak roztopiona stal albo szkło, |
| | e) prace wymagające zastosowania promieni podczerwonych lub wywołujące intensywne promieniowanie cieplne, |
| | f) prace wymagające użycia lamp łukowych lub innych źródeł promieniowania ultrafioletowego, |
| | g) szlifowanie na sucho, oczyszczanie lub usuwanie kamienia kotłowego przy użyciu młota oraz inne prace powodujące rozpryskiwanie mogących przedostać się do oczu ostrych cząsteczek, stopionych metali lub żrących płynów, |
| | h) prace przy maszynach do obróbki skrawaniem materiału, podczas której powstają wióry odpryskowe, |
| | i) prace w narażeniu na działanie substancji rakotwórczych, |
| | j) prace przy rozpylaniu płynów, |
| | k) prace z kwasami i roztworami żrącymi, środkami odkażającymi i substancjami do usuwania korozji |
| Środki ochrony układu oddechowego | Prace
w warunkach ryzyka narażenia na nadmierne zanieczyszczenie powietrza
czynnikami szkodliwymi lub w warunkach niedoboru tlenu w powietrzu, w
tym w szczególności: |
| | a) prace w zbiornikach, w ograniczonym obszarze i w gazowych piecach przemysłowych, gdzie może występować szkodliwy gaz lub niedobór tlenu, |
| | b) prace w narażeniu na wdychanie szkodliwych pyłów, gazów, par lub dymu, |
| | c) prace w sąsiedztwie otworów spustowych wielkich pieców, gdzie mogą występować opary metali ciężkich, |
| | d) prace w sąsiedztwie konwerterów gazowych i przewodów gazowych wielkich pieców, |
| | e) prace przy wykładaniu pieców i kadzi, gdzie może występować zapylenie, |
| | f) prace w chłodniach, gdzie istnieje niebezpieczeństwo wycieku czynnika chłodniczego, |
| | g) prace w szybach, kanałach ściekowych i innych obiektach podziemnych połączonych kanałami, |
| | h) prace w narażeniu na działanie substancji rakotwórczych |
| | Prace w warunkach, w których poziom hałasu przekracza najwyższe dopuszczalne natężenie, w tym w szczególności: |
| | a) prace przy obsłudze pras do metalu, |
| | b) prace przy użyciu narzędzi pneumatycznych, |
| | c) prace obsługi naziemnej na lotniskach, |
| | d) prace przy wbijaniu pali, |
| | e) cięcie drewna przy użyciu pilarki tarczowej lub pilarki z piłą łańcuchową |
| Środki ochrony przed upadkiem z wysokości | Prace wykonywane w warunkach narażających na upadek z wysokości, w tym w szczególności: |
| | a) prace na rusztowaniach, |
| | b) montaż elementów prefabrykowanych, |
| | c) prace na masztach, słupach, |
| | d) prace w kabinach wysokich dźwigów, |
| | e) prace w wysoko położonych kabinach urządzeń magazynowych, |
| | f) prace na wieżach wiertniczych, masztach, czworonogach i trójnogach, |
| | g) prace w szybach i kanałach ściekowych |
| | Prace narażające na podrażnienia skóry, w tym w szczególności: |
| | a) prace w narażeniu na działanie pyłu paku albo innych pyłów lub oparów wywierających na skórę podobne działanie drażniące, |
| | b) przetwarzanie materiałów powlekanych, |
| | |
| | d) prace w narażeniu na wdychanie chromianów, dwuchromianów alkalicznych, kwasu chromowego lub innych substancji żrących lub drażniących, wpływających na owrzodzenia lub perforację przegrody nosowej |
Tabela nr 3
RODZAJE ŚRODKÓW OCHRONY INDYWIDUALNEJ
| Rodzaje środków ochrony indywidualnej |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | ochraniacze klatki piersiowej |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | inne rodzaje odzieży ochronnej |
| | |
| | hełmy ochronne z wyposażeniem dodatkowym |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | ochraniacze nadgarstka i przedramienia |
| | |
| | ochraniacze przedramienia i ramienia |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | osłony twarzy, w tym półosłony i przyłbice |
| | |
| | inne środki ochrony twarzy i oczu |
| | |
| | nauszniki przeciwhałasowe |
| | |
| | inne środki ochrony słuchu |
| Środki ochrony układu oddechowego | sprzęt oczyszczający do pracy ciągłej, w tym filtrujący, pochłaniający i filtrująco-pochłaniający |
| | sprzęt izolujący do pracy ciągłej, w tym autonomiczny i stacjonarny |
| | sprzęt ucieczkowy oczyszczający, w tym pochłaniacze i filtropochłaniacze |
| | sprzęt ucieczkowy izolujący, w tym aparaty powietrzne butlowe i regeneracyjne |
| | inne rodzaje sprzętu ochrony układu oddechowego |
| | środki z doprowadzeniem powietrza |
| | środki umożliwiające stosowanie izolującego sprzętu ochrony układu oddechowego |
| | środki umożliwiające doprowadzenie powietrza lub stosowanie sprzętu ochrony układu oddechowego |
| Środki ochrony przed upadkiem z wysokości | uprzęże, w tym szelki bezpieczeństwa i pasy biodrowe |
| | |
| | |
| | |
| | inne środki chroniące przed upadkiem z wysokości |
| | środki osłaniające skórę - kremy, pasty, maści |
| | środki oczyszczające skórę |
| | środki regenerujące skórę |